مینهاگ («عرف») بیانگر قواعد حقوقى اى است که از شکل هاى مختلف عرف استنتاج مى شوند. از نظر تاریخى، عرف را بر سایر منابع حقوق مقدّم دانسته اند و گفته اند حتّى قوانین کهن، مانند قوانین حمورابى، یونان باستان و هند (مانو) را با معیارهاى کنونى باید مجموعه هاى عرف تدوین شده دانست.
در تعریف عرف گفته اند: «قاعده اى است که به تدریج و خودبه خود میان همه مردم یا گروه ویژه اى از آنان به عنوان قاعده اى الزام آور پذیرفته شده است».
در شریعت یهودى نیز عرف یکى از مهم ترین پایه هاى هلاخا است. شاید بتوان چنین گفت که تورات برخى از رسومى را که قبل از نزول شریعت در میان مردم جارى بوده، مسلّم انگاشته است، و ازاین رو حتّى به برخى از قوانینى که از دیدگاه آنان بسیار هم اساسى و مهم اند، مثل قوانین ازدواج و خرید و فروش و ... اشاره اى نکرده است. عرف در شریعت یهودى کارکرد مهمّى به عنوان منبع قانونى حقوق دارد. عرف در صورتى منبع قانونى است که نظام حقوقى، در شرایط خاص و به شرط تحقّق شرایطى خاص، یک رفتار پذیرفته شده همگانى را به عنوان یک قاعده الزام آور حقوقى تصدیق کند.
عرف در شریعت یهودى سه کارکرد دارد: 1. به عنوان عامل قاطع و تعیین کننده در جایى که عقاید درباره یک قاعده هلاخایى خاصْ مورد اختلاف باشد; 2. براى افزودن به هلاخاى موجود، آنجاکه مناسبات عملى زمانه مسائل جدیدى را پیش آورد که پیش تر پاسخى براى آن مشخص نشده است;
3. ایجاد قواعد جدیدى که هلاخاى موجود را نقض مى کند. دو کارکرد اخیرِ عرف شبیه کارکردهاى قانون گذارى (تقانا) است.
1. minhag
2. فلسفه حقوق، ج 2، ص 471.
3. مقدّمه علم حقوق، ناصر کاتوزیان، ص 188.
4. M.D.H./ M.E, Minhag, EJ., v. 12., p 5.
5. Ibid., p. 7-11.
