تقسیم مهم دیگرى در حکم وجود دارد (اعمّ از حکم تکلیفى و وضعى) و آن عبارت است از تقسیم حکم به واقعى و ظاهرى.
حکم واقعى حکمى است که روى موضوع منهاى مسأله «شک و ظن» رفته است، مانند وجوب نماز و روزه، و حکم ظاهرى حکمى است که روى موضوع با توجّه به «شک و ظن» رفته است، مانند حکمى که به وسیله استصحاب یا برائت ثابت مى شود.