سیره ائمّه اهل بیت(علیهم السلام) نشان مى دهد که آنان، دین را جداى از سیاست نمى دانستند و به تعبیرى که در بعضى از زیارت نامه ها وارد شده: «ساسة العباد; سیاستمداران بندگان خدا» و به بیان امام حسن مجتبى(علیه السلام)تشکیل حکومت اسلامى یک مسئولیت الهى است که بر دوش آنها افکنده شده است، (إنّ الله تعالى ندبنا لسیاسة الاُمّة).
قیام امام حسین(علیه السلام) در برابر یزید و تصریح به این معنا که هدف قیامش اصلاح امر امّت و امر به معروف و نهى از منکر و عدم سکوت در برابر سلطان جائر است و بیعت گرفتن مسلم بن عقیل در کوفه براى آن حضرت پس از اعلام آمادگى شیعیان براى تشکیل حکومت اسلامى دلیل روشنى است بر اینکه قیام او براى تشکیل حکومت عدل اسلامى بوده است.
قیام هاى علویین در طول تاریخ اسلام در برابر حکّام ظالم بنى امیّه و بنى عبّاس نیز در همین راستا ارزیابى مى شود.
افزون بر این در عصر خلفاى بنى عبّاس و بنى امیّه، غالباً امامان اهل بیت(علیهم السلام) یا در زندان بودند و یا در تبعید و یا در خانه هایشان تحت نظر، و تمام این امور به جهت آن بود که حاکمان ستمگر وقت از قیام آنها براى تشکیل حکومت اسلامى بیم داشتند.
قبول ولایت عهدى از سوى امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) ـ هر چند تحت فشار مأمون و براى جهات سیاسى صورت گرفت ـ نشانى د یگر از توجّه امامان اهل بیت(علیهم السلام) به مسأله تشکیل حکومت اسلامى است.
1. سفینة البحار، ماده «حسن».
2. ر.ک: بحارالانوار، ج 44، ص 329; فتوح ابن اعثم، ج 5، ص 33 .
3. همان مدرک، ص 381 .
4. ر.ک: تاریخ ابن عساکر (شرح حال امام حسین(علیه السلام))، ص 194، ح 249; عاشورا، ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها، ص 262-254.
