عسر و حرج از عناوین نسبى و اضافى هستند که با توجّه به شرایط زمان و مکان (اختلاف اشخاص و حالات آنها) دگرگون مى شوند. قاعده نفى عسر و حرج بر بسیارى از احکام حکومت مى کند، فقیه با تشخیص موارد عسر و حرج که با اختلاف زمان و مکان مختلف مى شود، مانع از به سختى افتادن مردم مى شود. امروز به جهت عادت کردن مردم به وسائل جدید، رفتن به سفر حج به روش قدیم (پیاده یا مرکب حیوانى) عمل بسیار دشوار و نوعاً حرجى به شمار مى آید و قهراً حکم وجوب حج از عهده کسانى که امکانات و وسائل امروزى را در اختیار ندارند، به حکم قاعده «لاحرج» برداشته مى شود.