مهم ترین دلیل نقلى منکران «تعلیل» که مخصوصاً ابن حزم (م456) بر آن تأکید کرده است، آیه 23 سوره انبیاء مى باشد: (لا یُسْئَلُ عَمّا یَفْعَلُ وَ هُمْ یُسْأَلُونَ); هیچ کس نمى تواند بر کار او (خداوند) خرده بگیرد، ولى در کارهاى آنها جاى سؤال و ایراد هست».

ابن حزم با استناد به آیه فوق مى گوید:

«خداوند در مقام توصیف خود بیان کرده است که هیچ کس نمى تواند از کارهاى او سؤال کند و با این جمله روشن کرده است میان ما و او فرقى هست و «چون» و «چرا» در کارهاى او راه ندارد».

بنابراین مسأله اسباب و تعلیل در افعال خدا باطل است مگر آنجا که خداوند خودش تصریح کند: «انّه فَعَلَ امراً کذا لأجل کذا; فلان امر را به خاطر فلان علّت انجام داده است».

سپس اضافه مى کند: «حتّى در آن مواردى که خدا به مسأله تعلیل تصریح کرده است نیز، سؤال کردن این مطلب که چرا «فلان حکم به سبب فلان علّت تشریع شده» جایز نمى باشد. چرا که چنین سؤالى مساوى با معصیت خداست و الحاد در دین محسوب مى شود و مخالف سخن خداست که مى فرماید: «لا یُسْئَلُ عَمّا یَفْعَلُ». پس «تعلیل احکام» و سؤال از کارهاى خداوند مساوى فسق است، و سؤال کننده فاسق است. بنابراین تعلیل افعال و احکام الهى آشکارا باطل است».(1)

1 . الإحکام فى اصول الأحکام، ج 8، ص 566-565.