این مذهب منتسب به مالک بن انس بن ابى عامر اصبحى، (متولّد سال 93 هجرى در مدینه و متوفّاى 179 هجرى در همان شهر است). وى بخشى از عمرش را در دولت اموى و بخشى از آن را در دولت عباسى گذراند.
مالک فقه را نزد امام جعفر بن محمّد الصادق(علیهما السلام)، ربیعة بن ابى عبدالله، معروف به «ربیعة الرأى» (م136) که از تابعین بود، آموخت و از نافع (غلام عبدالله بن عمر) و زُهرى حدیث شنید.
از مشهورترین شاگردان وى، شافعى (م 204); عبدالرحمن بن قاسم (م 191); اسد بن فرات(م213) و عبدالله بن وهب (م 197) است. مذهب او در شمال آفریقا، قطر، بحرین و کویت طرفدار دارد.
وى داراى کتاب معروفى به نام موطّأ مالک است که کتابى حدیثى و فقهى است. این کتاب را مالک به درخواست منصور عبّاسى نوشت. خلفاى عبّاسى سعى فراوانى در تکریم و بزرگداشت وى داشتند و لقب هاى فراوانى به وى دادند و حتّى گفتند: رسول خدا وى را به این اسم، نامگذارى کرد! و بعد از کتاب خداوند (قرآن) کتاب وى نظیر ندارد.
مصادر فقهى مالک:
وى در فتوا دادن، افزون بر کتاب و سنّت، به عمل اهل مدینه و فتواى صحابى استناد مى جست و در رتبه بعد به قیاس و مصالح مرسله نیز عمل مى کرد. ولى برخى مى گویند بعد از کتاب و سنّت، اجماع و قیاس و عمل اهل مدینه و فتواى صحابى و استحسان نزد وى اعتبار داشت.
1 . ر.ک: تهذیب التّهذیب، ج 10، ص 5; وفیات الاعیان، ج 4، ص 135; الاعلام زرکلى، ج 2، ص 126; تاریخ التشریع الاسلامى، ج 2، ص 99 به بعد; تاریخ الفقه الاسلامى، ص 136-129; المدخل بالفقه الاسلامى، ص 189-184 ; الفقه الاسلامى و ادلّته، ج 1، ص 46-45.
2 . تاریخ الفقه الاسلامى، ص 133.
3 . الفقه الاسلامى و ادلّته، ج 1، ص 46.
