مهم ترین ویژگى این دوره بوجود آمدن دو مدرسه حدیث و رأى و نظر است. فقهاى مدرسه حدیث، بر گروه رأى تاختند و عقیده آنها را مخالف نظرات صحابه دانستند. ابن قیّم کلماتى را از صحابه و تابعین در نقد عقیده دوم آورده است. از جمله:
1. خلیفه اوّل ابوبکر گفته است: «کدام زمین مرا در برخواهد گرفت و کدام آسمان بر من سایه خواهد افکند، اگر من درباره آیه اى از کتاب خدا، به رأى خویش و یا آنچه را که نمى دانم، سخن بگویم».
2. عمر بن خطاب گفت: «در دین خود، از رأى و نظر شخصى بپرهیزید».
3. على(علیه السلام) گفت: «اگر دین را مى شد با رأى (وقیاس) به دست آورد، باید گفت زیر کفش براى مسح سزاوارتر از بالاى آن است».(1)
همچنین از تابعین نیز سخنانى را در ردّ رأى و نظر نقل کرده است.(2)
به هر حال، طرفداران رأى و نظر، به قیاس و استحسان روى آوردند و با استفاده از آنها، به صدور فتوا در احکام شرعى پرداختند.