بدون تردید عصر رسول خدا(صلى الله علیه وآله) عصر مشترک همه مسلمانان بوده که همگى احکام خویش را بدون واسطه از آن حضرت مى گرفتند و آن حضرت تنها مرجع علمى مسلمانان به شمار مى رفت.
پس از رحلت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) با توجّه به اقبال مردم به اسلام و گسترش کشور اسلامى و پدید آمدن حوادث تازه و مسائل جدید، لازم بود پرسشهاى تازه پاسخ داده شود. رسول خدا(صلى الله علیه وآله) این موضوع را با معرّفى اهل بیت در کنار قرآن کریم به عنوان مرجع علمى مسلمین پس از خود، جبران کرد.
حدیث متواتر و معروف «ثقلین»(1) گویاى این مطلب و دلیل بر آینده نگرى رسول خدا(صلى الله علیه وآله)است. ائمّه اهل بیت(علیهم السلام)هر زمان فرصتى دست مى داد، براى تبیین احکام و معارف و حلّ مشکل امّت اسلامى و صیانت از شریعت، تلاش مى کردند.
این تلاشها را ـ که پس از رحلت رسول خدا(صلى الله علیه وآله)(سال 11 هجرى) آغاز و تا ابتداى غیبت صغرى (سال 260) ادامه یافت ـ مى توان در چند فصل پى گیرى کرد: