در تأسیس الشیعه ایشان را این گونه معرفى مى کند:
«شیخ طوسى، شیخ الطائفه على الاطلاق است. امام فقه و حدیث و تفسیر و کلام است. کتابهایى در اسلام تصنیف کرده که پیش از او کسى مثل آنها را تصنیف نکرده، از جمله کتاب «مبسوط» که حاوى فروع مستنبطه از اصول فقهیه است، کتابى است عظیم و مفصل در فقه. کتاب دیگر ایشان کتاب «خلاف» است، که یک کتاب فقهى است و به ترتیب کتب فقه مرتب شده و مسائل مورد اختلاف فقهاى اسلام در آن (با ذکر ادلّه) مطرح شده است... کتاب دیگر او نهایة است که در همه ابواب فقه به ترتیب کتابهاى فقهى نگاشته است. و همه این ابواب درباره فروعى است که از احادیث اهل بیت(علیهم السلام)استنباط شده، کتاب فشرده دیگرى در فقه دارد به نام الجمل».
4. قاضى عبدالعزیز حلبی معروف به ابن برّاج(م481): در کتاب تأسیس الشیعه او را داراى کتابهاى مشهور و فراوانى در فروع فقه معرفى مى کند از جمله: الجواهر، المعالم، المنهاج، الکامل، روضة النفس فی أحکام العبادات، المغرب، المهذب، حسن التعریف و شرح جمل العلم سیّد مرتضى.
1 . شیخ طوسى، مردى مورد اعتماد کامل است و فضل و جلالتش مشهورتر از آن است که نیاز به بیان باشد. (مقدمه بحارالانوار، ج 0، ص 93-92).
2 . تأسیس الشیعه، ص 304.
3 . وى شخصیتى بزرگ و از فقهاى بنام امامیّه است. ابن شهر آشوب گفته است : وى کتاب هایى در اصول و فروع نوشته است. او فقیه شیعه و به «قاضى» ملقّب است. علاّمه طباطبایى (بحرالعلوم) وى را از شاگردان حسن بن حسین بن بابویه دانسته است. (تنقیح المقال، باب عبدالعزیز، شماره 6645، ج 2، ص 156).
4 . تأسیس الشیعه، ص 304.
