1. حکم تکلیفى: آن است که به انگیزه وادار ساختن، یا نهى کردن، یا مجاز شمردن براى مکلّف از سوى خداوند قرارداده مى شود. حکم تکلیفى مباشرةً و بدون واسطه به افعال بندگان تعلّق مى گیرد(1)و مربوط به جنبه هاى مختلف زندگى بشر اعمّ از اجتماعى، عبادى، خانوادگى یا... مى شود.(2) 2. حکم وضعى: هر حکمى که جدا از احکام پنج گانه تکلیفى باشد، حکم وضعى است.(3) در عین حالى که وضع آن (همانند حکم تکلیفى) به خداوند مربوط مى شود(4) مانند «زوجیّت»، «ملکیّت»، «ولایت» و در عرف عقلا نیز این احکام وجود دارد.
1. منیة الطالب، ج 1، ص 106.
2. دروس فى علم الاصول (الحلقة الاولى)، ص 66-65.
3. اجود التقریرات، ج 2، ص 383.4. المعالم الجدیده، ص 100.