از مجموع اینگونه از احادیث استفاده مى شود که اسلام از جامعیّتى برخوردار است که مى تواند پاسخگوى همه نیازمندیهاى بشر باشد و شکى نیست یکى از مهمترین نیازمندیهاى مردم هر عصرى حکومت و اداره جامعه است; زیرا اوّلا، دین اسلام آخرین دین الهى براى بشریت است و هرگز دین و کتابى غیر آن براى آدمیان نخواهد آمد. چرا که پیامبر اسلام «خاتم النبیّین» است، چنانکه در قرآن کریم آمده است: (وَلکِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِیِّینَ).
و از قول پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) رسماً به جهانیان خطاب کرده مى فرماید: (قُلْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّى رَسُولُ اللهِ إِلَیْکُمْ جَمِیعاً) و پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) نیز فرمود: «أیّها النّاس لا نبىّ بعدی و لا سنّة بعد سنّتی» و نیز فرمود:
«إنّ دینی و سلطانی سیبلغ ما بلغ ملک کسرى و ینتهى الى منتهى الخفّ و الحافر; دین و حکومت من به تمام قلمرو حکومت کسرى مى رسد و سرانجام به تمام جهان خواهد رسید».
ثانیاً، در اسلام رسماً از زیر بار فرهنگهاى غیر اسلامى رفتن نهى شده است. (لَن یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً).
بنابراین، دینى که پیروان خود را از روى آوردن به بیگانگان باز مى دارد و ادعاى جهانى بودن و خاتمیت دارد نمى تواند جامع و کامل نباشد; خصوصاً با توجّه به اینکه قرآن مجید تبیان و مبیّن هر چیزى است که در هدایت انسانها نقش دارد (وَنَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ تِبْیَاناً لِکُلِّ شَیْء).
با توجّه به دو نکته فوق به این نتیجه مى رسیم دینى چنین جامع و جهان شمول، نمى تواند در زمینه اداره جامعه و حکومت که از مهمترین نیازمندیهاى بشرى در همه اعصار است، طرحى نداشته باشد.
از این گذشته پیاده کردن تعالیم اسلام و قوانین آن بدون حکومت ممکن نیست. آنها امورى نیست که فقط با پند و موعظه در مساجد تحقّق یابد. این مسأله با اندکى دقّت بر هر کس روشن مى شود.
3. اهتمام پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) به تشکیل حکومت اسلامى
تردیدى نیست که :
اوّلا: پیامبر اسلام به تشکیل حکومت اهتمام داشت و در نخستین سال ورودش به مدینه پس از هجرت، به آن لباس عمل پوشانید، این امر شواهد بسیارى دارد از جمله:
1. احزاب، آیه 40.
2. اعراف، آیه 158.
3. وسائل الشیعه، ج 18، ص 555، ح 3 .
4. تاریخ طبرى، ج 2، ص 297.
5. نساء، آیه 141 .
6. نحل، آیه 89.
