پس از شهادت امام على، امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) و کشتار خونین عاشورا، آن چنان خفقان شدید از ناحیه دولت هاى اموى و عبّاسى علیه یاران و نزدیکان ائمّه اهل بیت(علیهم السلام) اعمال شده بود که با اندک بهانه اى در طول یک قرن هزاران نفر از اصحاب ائمّه اهل بیت(علیهم السلام) را به جرم پیروى از تعالیم مکتب ائمّه اهل بیت(علیهم السلام)بازداشت کرده و در سیاه چال هاى حجاج بن یوسف ثقفى(1) و مانند او اعدام کردند. وجوب حفظ جان این گونه افراد اقتضا مى کرد که احیاناً ائمّه اهل بیت(علیهم السلام) اگر احساس خطر جدّى براى بعضى از شیعیان مى کردند، حکمى مطابق با مذهب حاکم اهل سنّت در آن روز از روى تقیّه به وى تعلیم مى دادند تا با همرنگ شدن ظاهرى، حاکمان دست از جان او بردارند. گرچه آن حکم مخالف آموخته هاى امام(علیه السلام) از جدش رسول خدا(صلى الله علیه وآله) بود تا جان آن مؤمن که نزد خدا مهم تر از یک حکم فرعى است حفظ شود. این پدیده تلخ تاریخ اسلامى موجب صدور روایات تقیّه اى از جانب امامان اهل بیت(علیهم السلام) شده است.

لذا فقیهان شیعه هنگامى که این گونه حدیث تقیّه اى را به صورت قطعى تشخیص دهند بر اساس آن فتوا نداده و اگر در حدیثى دچار تردید و اختلاف نظر شوند، غالباً منجر به اختلاف فتواى آنان خواهد شد. مانند:

1. حجاج بن یوسف ثقفى که 20 سال استاندار عراق بود، 120 هزار نفر را بى رحمانه کشت، و در زندان وى 50 هزار مرد و 30 هزار زن مردند. (مآثر الانافه فى معالم الخلافه، قلقشندى شافعى (مؤلّف نهایة الادب و صبح الاعشى))، البتّه حاکمان بنى عبّاس نیز در قلع و قمع شیعیان و موالیان اهل بیت(علیهم السلام) دست کمى از حاکمان بنى امیّه نداشتند.