با پذیرش تغییر احکام بر اساس تغییر موضوع، مى توان نمونه هاى فراوانى از تأثیر این قضیّه را در تسهیل امر معیشت مردم بیان نمود:

1. امام صادق(علیه السلام) در پاسخ اشکال سفیان ثورىبر نحوه لباس پوشیدن حضرت فرمود: «به تو خبر مى دهم که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در زمانى که مردم در سختى وفشار بودند، بسیار ساده بود و امروز که مردم رفاه بیشتر دارند لباسهاى نیکو، شایسته مؤمنان است; نه کافران».(1)

2. ابوبکر حضرمى مى گوید: بر امام صادق(علیه السلام)وارد شدم که مردى به نام حَکَم سرّاج از حضرت پرسید: فروش زین اسب و ادوات جنگى به شامیان چه حکمى دارد؟ حضرت فرمودند: «اشکال ندارد. شما در این زمان مانند یاران رسول خدا در صلح و آرامش هستید، درگیرى و جدالى نیست; ولى زمانى که جنگ صورت بگیرد در آن زمان فروش سلاح به آنان جایز نیست».(2)

3. در موضوع آداب زندگى نیز، زمان و مکان مؤثّر خواهد بود و این مطلب از روایت ذیل استفاده مى شود: «لا تقسروا أولادکم على آدابکم فانّهم مخلوقون لزمان غیر زمانکم; فرزندانتان را بر آداب خودتان مجبور نکنید، چون آنان براى زمانى غیر از زمان شما خلق شده اند».(3)

4. در گذشته سن و سال خاصّى براى کارکردن جوانان و نوجوانان وجود نداشت. در دستورات شرع نیز دستور خاصّى در این زمینه دیده نمى شود; ولى در عصر ما به جهت حفظ نیروى نوجوانان و لزوم ادامه تحصیل براى آنها، در بسیارى از محافل جهانى سنّ خاصّى براى کار در نظر گرفته اند و به کار گرفتن کودکان را قبل از آن ممنوع شمرده اند. بعضى از محافل اسلامى نیز این مصوبه را به جهت مصالح قطعى و مسلّمى که دارد، پذیرا شده اند.

1 . کافى، ج 5، ص 65.
2 . همان مدرک، ج 2، ص 112.
3 . شرح نهج البلاغه ابن ا