«نوگرایى» در مقابل «سنّت گرایى» است و نوگرایى همتاى «دین ستیزى» و لازمه آن دست کم، «دین زدایى» یا لااقل دین را از حوزه اجتماع عقب زدن و به مسائل فردى منحصر کردن است. فرهنگ امروز غرب، بر اساس تحوّل، تطوّر و مبارزه با سنن دینى مسیح پى ریزى شده است، ستیز با دین هدفى است که سکولاریزم در پرتو اصولى که برشمردیم، آن را تعقیب مى کند تا بعداً آن را نسبت به هر دینى بسط و تعمیم دهد، هر چند مشکلات آیین مسیحیّت کنونى را نداشته باشد. این نکته قابل دقّت است که چگونه مى توان مشکلات فرهنگ مذهبى را که با فرهنگ مذهب دیگر مانند اسلام قابل مقایسه نیست به آن تسرّى داد.