از نخستین کارهایى که پیامبر(صلى الله علیه وآله) پس از ورود در مدینه انجام داد، تشکیل بیت المال بود. زبیر بن عوام و جمهمة بن صلت، منشى درآمدهاى اقتصادى و درآمدهاى حکومتى پیامبر بودند و به امور خزانه دارى و مالیات مى پرداختند و گروه هایى مأمور جمع آورى زکات (مالیات اسلامى) بودند.
حذیفه، مسئول ثبت امور نخیلات و باغها بود.
مغیرة بن شعبه و حصین بن مغیره، امور شهرى را سامان بخشیده و مسئول امور داد و ستدها و معاملات بودند.
اندیشمند معروف اهل سنّت وهبه زحیلى در کتاب الفقه الاسلامى و ادلّته بدین نکته عطف توجّه مى کند که:
«حکومت جدید التأسیس پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله)در مدینه به اصلاحات سیاسى و اجتماعى دست زد. در قدم اوّل میان مهاجران و انصار عقد اخوت بست.
همچنین با یهود مدینه پیمان نامه همزیستى مسالمت آمیز امضا نمود و البتّه این پیمان نامه ها همانند میثاق بین المللى داراى اعتبار بود. پیامبر(صلى الله علیه وآله)قواى سه گانه اى از قوه مقنّنه و قوه قضائیّه و قوه مجریه بسیار قوى فراهم آورد و با استفاده از وحى الهى، پایه هاى حکومت مستحکمى را بنا نهاد و آنچنان به شئونات ادارى و ارکان دولت، توجّه داشت که ثابت مى کرد که آن حضرت فقط یک رسول نیست بلکه یک سلطان و رییس مملکت نیز هست».
1. ر.ک: اضواء على السنة المحمدیه (ابوریّه)، ص 256.
2. ر.ک: الفقه الاسلامى و ادلّته، ج 8، ص 6312.
3. ر.ک: عبقریة الاسلام فى اصول الحکم، للدکتور منیر العجلانى، ص 98-90; مبادئ نظام الحکم فى الاسلام، للدکتور عبدالحمید متولى، ص 451 (مطابق نقل الفقه الاسلامى و ادلّته،ج8،ص6312).
