(آیه 46) روى سخن همچنان با مشرکان است. مى فرماید: «بگو: به من خبر دهید اگر خداوند گوش و چشمهایتان را بگیرد، و بر دلهاى شما مهر نهد (که چیزى را نفهمید)، چه کسى جز خداست که آنها را به شما بدهد؟!» (قُلْ أَرَءَیْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَکُمْ وَ أَبْصَارَکُمْ وَ خَتَمَ عَلَى قُلُوبِکُمْ مَنْ إِلَـهٌ غَیْرُاللَّهِ یَأْتِیکُمْ بِهِ).

در حقیقت، مشرکان نیز قبول داشتند که خالق و روزى دهنده خداست و بتها را به عنوان شفیعان در پیشگاه خدا مى پرستیدند.

سپس مى گوید: «ببین چگونه آیات را به گونه هاى مختلف براى آنها شرح مى دهیم، سپس آنها روى مى گردانند!» (انْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الاَْیَاتِ ثُمَّ هُمْ یَصْدِفُونَ).

 «تصرّف» از ماده «تصریف» به معنى تغییر است و در اینجا منظور بیان استدلالهاى گوناگون و در اشکال مختلف مى باشد.

«یصدفون» از ماده «صدف» به معنى جانب و ناحیه است و چون هنگام روى گردانیدن، انسان متوجّه جانب و ناحیه دیگرى مى شود، این کلمه در معنى اعراض به کار مى رود.

(آیه 47) به دنبال ذکر سه نعمت بزرگ الهى (چشم، گوش و فهم) که سرچشمه تمام نعمتهاى دنیا و آخرت است، در این آیه به امکان سلب نعمتها اشاره کرده مى گوید: «بگو: به من خبر دهید اگر عذاب خدا به طور ناگهانى (و پنهانى) یا آشکارا به سراغ شمابیاید، آیا جز جمعیّت ستمکار نابود مى شوند؟!» (قُلْ أَرَءَیْتَکُمْ إِنْ أَتَیکُمْ عَذَابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ یُهْلَکُ إِلاَّالْقَوْمُ الظَّالِمُونَ).(1)

یعنى کسى که قادر به انواع مجازات و گرفتن نعمتهاست خداست و بتها هیچ نقشى در این میان ندارند. بنابراین، دلیلى ندارد که به آنها پناه ببرید.

(آیه 48) در آیات گذشته سخن از تهدیدها و تشویقها در میان بود، در این آیه مى گوید این همان هدفى است که پیامبران به خاطر آن مبعوث شدند. مى فرماید: «ما پیامبران را، جز (به عنوان) بشارت دهنده و بیم دهنده، نمى فرستیم» (وَ مَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِینَ إِلاَّ مُبَشِّرِینَ وَ مُنْذِرِینَ).

سپس مى گوید: «آنها که ایمان بیاورند و (خویشتن را) اصلاح کنند، نه ترسى بر آنهاست و نه غمگین مى شوند» (فَمَنْ ءَامَنَ وَ أَصْلَحَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ).

(آیه 49) «و آنها که آیات ما را تکذیب کردند، عذاب (پروردگار) به خاطر نافرمانى ها به آنان مى رسد» (وَالَّذِینَ کَذَّبُوا بِـایَاتِنَا یَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا کَانُوا یَفْسُقُونَ).

قابل توجّه اینکه در مورد مجازات تکذیب کنندگان آیات خدا تعبیر به «یمسّهم العذاب» شده است، گویا مجازات همه جا به دنبال آنها مى گردد و سپس به بدترین وجهى آنها را فرا مى گیرد.

واژه «فسق» معنى وسیعى دارد و هر گونه نافرمانى و خروج از راه و رسم بندگى خدا، حتّى کفر را شامل مى شود.

1   «بغتة» به معنى ناگهانى و «جهرة» به معنى آشکار است.