(آیه 190) آیات قرآن تنها براى خواندن نیست، بلکه براى فهم و درک مردم نازل شده و تلاوت و خواندن آیات مقدّمه اى است براى اندیشیدن. از این رو، در آیه مورد بحث به عظمت آفرینش آسمانها و زمین اشاره کرده مى گوید: «مسلّماً در آفرینش آسمانها و زمین، و آمدو رفتِ شب و روز، نشانه هاى (روشنى) براى خردمندان است» (إِنَّ فِى خَلْقِ السَّمَـوَاتِ وَالاَْرْضِ وَاخْتِلاَفِ الَّیْلِ وَالنَّهَارِ لاََیَات لاُِولِى الاَْلْبَابِ).

(آیه 191) نقشه دلربا و شگفت انگیز این جهان آن چنان قلوب صاحبان خرد را به خود جذب مى کند که در همه حال به یاد پدیدآورنده این نظام و اسرار شگرف آن مى باشند. از این رو، آیه در معرّفى خردمندان مى فرماید: «همانها که خدا را در حال ایستاده و نشسته، و آن گاه که بر پهلو خوابیده اند، یاد مى کنند; و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین مى اندیشند» (الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیَامًا وَ قُعُودًا وَ عَلَى جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فِى خَلْقِ السَّمَـوَاتِ وَالاَْرْضِ).

یعنى همیشه و در همه حال غرق این تفکّر حیات بخشند.

خردمندان با توجّه به این حقیقت که هر موجودى ـ حتّى اعضا و ذرّات آن ـ در این جهان بزرگ داراى هدف خاصّى است، این زمزمه را سر مى دهند که: «بارالها، اینها را بیهوده نیافریده اى» و همه روى حکمت و هدف صحیحى آفریده شده (رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَـذَا بَاطِلاً).

خردمندان پس از اعتراف به وجود هدف در آفرینش، متوجّه مسؤولیتهاى خود مى شوند و از خدا تقاضاى توفیق انجام آنها را مى طلبند، تا از کیفر او در امان باشند. بدین رو مى گویند: «منزّهى تو، ما را از عذابِ آتش، نگاه دار» (سُبْحَانَکَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ).

(آیه 192) «پروردگارا، هر که را تو (به خاطر اعمالش،) به آتش افکنى، او را خوار و رسوا ساخته اى; و براى افراد ستمگر، هیچ یاورى نیست» (رَبَّنَا إِنَّکَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَیْتَهُ وَ مَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصَار).

از این آیه استفاده مى شود که دردناک ترین عذاب رستاخیز، همان رسوایى در پیشگاه خدا و بندگان خداست.

(آیه 193) خردمندان پس از دریافت هدف آفرینش، این نکته را نیز متوجّه مى شوند که این راه پرفراز و نشیب را بدون رهبران الهى هرگز نمى توانند بپیمایند. از این رو همواره در انتظار شنیدن صداى منادیان ایمان هستند و تا نخستین نداى آنها را بشنوند به سرعت به سوى آنها مى شتابند و با تمام وجود ایمان مى آورند و به پیشگاه پروردگار عرض مى کنند: «پروردگارا، ما صداى منادى (تو) را شنیدیم که به ایمان دعوت مى کرد که: به پروردگار خود، ایمان بیاورید و ما ایمان آوردیم» (رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِیًا یُنَادِى لِلاِْیمَانِ أَنْ ءَامَنُوا بِرَبِّکُمْ فَـَامَنَّا).

بارالها ! اکنون ما با تمام وجود خود ایمان آوردیم، امّا از آنجا که در معرض وزش طوفانهاى غرایز گوناگون قرار داریم، گاهى لغزشهایى از ما سر مى زند و مرتکب گناهانى مى شویم، «پروردگارا، گناهان ما را ببخش; و بدیهاى ما را بپوشان; و ما را با نیکان (و در مسیر آنها) بمیران» (رَبَّنَا فَاغْفِرْلَنَا ذُنُوبَنَا وَ کَفِّرْ عَنَّا سَیِّـَاتِنَا وَ تَوَفَّنَا مَعَ الاَْبْرَارِ).

(آیه 194) و در آخرین مرحله، پس از پیمودن راه توحید و ایمان به رستاخیز و اجابت دعوت پیامبران و انجام وظایف و مسؤولیتهاى خویش، چنین مى گویند: اکنون که ما به پیمان خویش وفا کردیم، «پروردگارا، آنچه را به وسیله پیامبرانت به ما وعده فرمودى، به ما عطا کن; و ما را در روز رستاخیز، رسوا مگردان; زیرا تو هیچ گاه از وعده خود، تخلّف نمى کنى» (رَبَّنَا وَ ءَاتِنَا مَا وَعَدْتَنَا عَلَى رُسُلِکَ وَ لاَ تُخْزِنَا یَوْمَ الْقِیَـمَةِ إِنَّکَ لاَ تُخْلِفُ الْمِیعَادَ).

پنج آیه فوق از فرازهاى تکان دهنده قرآن است که مجموعه اى از معارف دینى، آمیخته با لحن لطیف مناجات و نیایش، در شکل یک نغمه آسمانى مى باشد.

از امام صادق(ع) روایت شده است: «هر کس را کار مهمّى پیش آید پنج بار بگوید ربّنا، خداوند او را از آنچه مى ترسد رهایى مى بخشد و به آنچه امید دارد نائل مى گرداند.» عرض شد: چگونه پنج بار ربّنا بگوید؟ فرمود: «این آیات را که مشتمل بر پنج ربّنا است، بخواند و به دنبال آن اجابت پروردگار است; زیرا مى فرماید: فَستَجابَ لَهُم رَبُّهُم... .»

در روایات اهل بیت(ع) نیز دستور داده شده که هرکس براى نماز شب برمى خیزد، این آیات را تلاوت کند.