نفاق به مفهوم خاص، صفت افراد بى ایمانى است که در صف مسلمانانند امّا دل در گِرو کفر دارند. نفاق معنى وسیعى دارد که هرگونه دوگانگى ظاهر و باطن، گفتار و عمل را شامل مى شود هرچند در افراد مؤمن باشد که ما از آن به عنوان رگه هاى نفاق نام مى بریم. پیامبر(ص) در حدیثى فرمود: «سه خصلت است که در هر که باشند منافق است هرچند اهل روزه و نماز باشد و خود را مسلمان بداند: کسى که هرگاه به او اعتماد شود خیانت ورزد و هرگاه سخن گوید دروغ گوید و هرگاه وعده دهد خلف وعده کند.»
مسلّماً این گونه افراد رگه هایى از نفاق در وجودشان هست.
و درباره ریاکاران از امام صادق(ع) روایت شده است: «ریا و ظاهرسازى، درخت (شوم و تلخى) است که میوه اى جز شرک خفى ندارد و ریشه آن نفاق است.»