(آیه 23) از آنجا که نفاق و کفر گاهى از عدم درک محتواى نبوّت و اعجاز پیامبر(ص) سرچشمه مى گیرد، در اینجا به معجزه جاویدان قرآن اشاره کرده مى گوید: «و اگر درباره آنچه بر بنده خود [= پیامبر] نازل کرده ایم، شک و تردید دارید (دست کم) یک سوره همانند آن بیاورید» (وَ إِنْ کُنْتُمْ فِى رَیْب مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَة مِنْ مِثْلِهِ).
به این ترتیب، قرآن همه منکران را به مبارزه با قرآن و همانند یک سوره مانند آن دعوت مى کند; تا عجز آنها دلیلى بر اصالت این وحى آسمانى در رسالت الهى آورنده آن باشد.
سپس مى گوید: تنها خودتان به این کار قیام نکنید «و گواهان خود را ـ غیر خدا ـ (براى این کار) فراخوانید اگر راست مى گویید» (وَ ادْعُوا شُهَدَاءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ).
کلمه «شهداء» در اینجا اشاره به گواهانى است که آنها را در نفى رسالت پیامبر(ص) کمک مى کردند. جمله «مِن دون اللّه» اشاره به این است که، حتّى اگر همه انسانها جز «اللّه» دست به دست هم بدهند براى اینکه یک سوره همانند سوره هاى قرآن بیاورند، قادر نخواهند بود.
جمله «إن کنتم صادقین» براى تحریک منکران به قبول مبارزه است و مفهومش این است که اگر شما از این کار عاجز هستید دلیل دروغ گویى شماست.
(آیه 24) در این آیه مى گوید: «پس اگر چنین نکنید ـ که هرگز نخواهید کرد ـ از آتشى بترسید که هیزم آن، (بدنهاى) مردم (گنهکار) و سنگها [=بتها] است» (فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِى وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ).
«و براى کافران، آماده شده است!» (أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ).
«وَقُود» به معنى آتشگیره است. یعنى مادّه قابل اشتعال مانند هیزم.
و در اینکه منظور از «حِجارَة» چیست، آنچه با ظاهر آیات فوق سازگارتر به نظر مى رسد این است که آتش دوزخ از درون خود انسانها و سنگها شعلهور مى شود. با توجّه به این حقیقت که امروز ثابت شده همه اجسام جهان در درون خود آتشى عظیم نهفته دارند، درک این معنى مشکل نیست.
در آیه 6 و 7 سوره همزه مى خوانیم: «آتش برافروخته الهى است * آتشى که از دلها سر مى زند».
