در این آیه به یکى از صفات نکوهیده اشاره شده که گریبانگیر بسیارى از افراد و ملّتها مى شود و آن خودستایى و خویشتن را پاک نشان دادن و فضیلت براى خود ساختن است. مى گوید: «آیا ندیدى کسانى را که خودستایى مى کنند؟!» (أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ یُزَکُّونَ أَنْفُسَهُمْ).(1)

سپس مى فرماید: «بلکه خدا هر کس را بخواهد، ستایش مى کند» (بَلِ اللَّهُ یُزَکِّى مَنْ یَشَاءُ).

و تنها اوست که از روى حکمت و مشیت، افراد را ـ طبق شایستگى هایى که دارند ـ مدح و ستایش مى کند، «و کم ترین ستمى به آنها نخواهد شد» (وَ لاَیُظْلَمُونَ فَتِیلاً).(2)

فضیلت چیزى است که خداوند آن را فضیلت بداند، نه آنچه خودستایان براى خود، از روى خودخواهى، قائل مى شوند و به خویش و دیگران ستم مى کنند.

همین گناه آشکار، (براى مجازات آنان) کافى است» (انْظُرْ کَیْفَ یَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ وَ کَفَى بِهِ إِثْمًا مُبِینًا).

(آیه 50) در این آیه برترى طلبى ها را یک نوع افترا و دروغ بستن به خدا و گناه بزرگ و آشکار معرّفى مى کند، مى فرماید: «ببین چگونه بر خدا دروغ مى بندند، و

1. «یُزکّون» از ماده «تزکیه»، به معنى پاک شمردن و پاک معرّفى کردن است. گاهى نیز به معنى پاک نمودن و تربیت کردن و رشد دادن آمده است. در حقیقت، به معنى پاک نمودن است که اگر جنبه عملى داشته باشد، پسندیده و اگر تنها با سخن و ادّعا باشد، نکوهیده است.

2. «فتیل» در لغت به معنى رشته باریکى است که در شکاف هسته خرماست و کنایه از چیزهاى بسیار کوچک است. اصل آن از ماده «فتل» به معنى تابیدن است.