در این آیه خداوند به پیغمبرش فرمان مى دهد که با زبان ملامت از اهل کتاب (یهود) بپرسد انگیزه آنها در کفر ورزیدن به آیات خدا چیست ؟ مى فرماید: «بگو: اى اهل کتاب، چرا به آیات خدا کفر مىورزید؟ و خدا گواه است بر اعمالى که انجام مى دهید» (قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تَکْفُرُونَ بِـَایَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ شَهِیدٌ عَلَى مَا تَعْمَلُونَ).
منظور از آیات خدا، یا آیاتى است که در تورات درباره نشانه هاى پیامبر اسلام(ص) وارد شده بود و یا مجموعه آیات و معجزاتى است که بر پیامبر اسلام نازل گردید و حکایت از حقّانیت او مى کرد.
(آیه 99) سپس در این آیه آنها را ملامت مى کند مى فرماید: «بگو: اى اهل کتاب، چرا افرادى را که ایمان آورده اند، از راه خدا باز مى دارید، و مى خواهید این راه را کج سازید؟ در حالى که شما (به درستى این راه) گواه هستید» (قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ مَنْ ءَامَنَ تَبْغُونَهَا عِوَجًا وَ أَنْتُمْ شُهَدَاءُ).
چرا علاوه بر انحراف خود، بار سنگین مسؤولیت انحراف دیگران را نیز بر دوش مى کشید؟ در حالى که شما باید نخستین دسته اى باشید که این منادى الهى را لبّیک گویید زیرا بشارت ظهور این پیامبر قبلا در کتب شما داده شده و شما گواه بر آنید.
در پایان آیه آنها را تهدید مى کند مى گوید: «و خداوند از آنچه انجام مى دهید، غافل نیست» (وَ مَا اللَّهُ بِغَافِل عَمَّا تَعْمَلُونَ).
یعنى اگر بعضى از مردم به خاطر غفلت تحت تأثیر توطئه هاى شوم شما قرار گیرند، خداوندى که از اسرار نهان و آشکار آگاه است، غافل نخواهد بود.
(آیه 100) در این آیه روى سخن را به مسلمانان اغفال شده کرده مى گوید: «اى کسانى که ایمان آورده اید، اگر از گروهى از اهل کتاب، (که کارشان نفاق افکنى و شعله ور ساختن آتش کینه و عداوت است) اطاعت کنید، شما را پس از ایمان، به کفر بازمى گردانند» (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا إِنْ تُطِیعُوا فَرِیقًا مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ یَرُدُّوکُمْ بَعْدَ إِیمَانِکُمْ کَافِرِینَ).
بنابراین به وسوسه هاى آنها ترتیب اثر ندهید و اجازه ندهید در میان شما نفوذ کنند.
منظور از بازگشت به کفر که در آیه فوق به آن اشاره شده، کفر حقیقى و بیگانگى مطلق از اسلام است. و نیز ممکن است منظور از کفر همان عداوتها و دشمنى هاى دوران جاهلیت باشد که آن خود یکى از شعبه ها و نشانه هاى کفر محسوب مى شود، چه اینکه ایمان سرچشمه محبّت و برادرى است و کفر سرچشمه پراکندگى و عداوت است.
(آیه 101) در این آیه به صورت تعجّب از مؤمنان سؤال مى کند: «و چگونه ممکن است شما کافر شوید، با اینکه (در دامان وحى قرار گرفته اید، و) آیات خدا بر شما خوانده مى شود، و پیامبر او در میان شماست؟!» بنابراین، به خدا تمسّک جویید (وَ کَیْفَ تَکْفُرُونَ وَ أَنْتُمْ تُتْلَى عَلَیْکُمْ ءَایَاتُ اللَّهِ وَ فِیکُمْ رَسُولُهُ).
اگر دیگران گمراه شوند زیاد جاى تعجّب نیست، تعجّب در این است افرادى که پیامبر را در میان خود مى بینند و پیوسته با عالم وحى در تماس هستند، چگونه ممکن است گمراه گردند؟ مسلّماً اگر چنین اشخاصى گمراه شوند، خودشان مقصّر هستند و مجازاتشان بسیار دردناک خواهد بود.
در پایان آیه به مسلمانان توصیه مى کند که براى نجات خود از وسوسه هاى دشمنان و براى هدایت یافتن به صراط مستقیم دست به دامن لطف پروردگار بزنند و به ذات پاک او و آیات قرآن مجید تمسّک جویند. مى فرماید: «و هر کس به خدا تمسّک جوید، به راهى راست، هدایت شده است» (وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِىَ إِلَى صِرَاط مُسْتَقِیم).
