در این آیه حکم طبقه اوّل وارثان (فرزندان و پدران و مادران) بیان شده است.
نخست مى گوید: «خداوند درباره فرزندانتان به شما سفارش مى کند که سهم میراث پسر، به اندازه سهم دو دختر باشد» (یُوصِیکُمُ اللَّهُ فِى أَوْلاَدِکُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الاُْنْثَیَیْنِ).
و این یک نوع تأکید روى ارث بردن دختران و مبارزه با سنّتهاى جاهلى است که آنها را به کلّى محروم مى کردند.
سپس مى فرماید: «و اگر فرزندان شما، (دو دختر و) بیش از دو دختر باشند، دوسوم میراث از آنِ آنهاست» (فَإِنْ کُنَّ نِسَاءً فَوْقَ اثْنَتَیْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَکَ).
«اگر یکى باشد، نیمى (از میراث،) از آنِ اوست» (وَ إِنْ کَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ).
امّا میراث پدران و مادران که آنها نیز جزء طبقه اوّل و هم ردیف فرزندان مى باشند، سه حالت دارد:
1) «و براى هریک از پدر و مادر او، یک ششم میراث است، اگر (میّت) فرزندى داشته باشد» (وَ لاَِبَوَیْهِ لِکُلِّ وَاحِد مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَکَ إِنْ کَانَ لَهُ وَلَدٌ).
2) «و اگر فرزندى نداشته باشد، و (تنها) پدر و مادر از او ارث برند، براى مادر او یک سوم است» و بقیّه از آنِ پدر است (فَإِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلَدٌ وَرِثَهُ أَبَوَاهُ فَلاُِمِّهِ الثُّلُثُ).
3) «و اگر او برادرانى داشته باشد، مادرش یک ششم مى برد» و پنج ششمِ باقى مانده، براى پدر است (فَإِنْ کَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلاُِمِّهِ السُّدُسُ).
در واقع، برادران با اینکه ارث نمى برند، مانع مقدار اضافى ارث مادر مى شوند. به همین جهت آنها را «حاجِب» مى نامند.
سپس قرآن مى گوید: همه اینها «بعد از انجامِ وصیّتى است که او کرده، و بعد از اداى دَین است» بنابراین، اگر وصیّتى کرده یا دیونى دارد باید نخست به آنها عمل کرد (مِنْ بَعْدِ وَصِیَّة یُوصِى بِهَا أَوْ دَیْن).
البتّه انسان فقط مى تواند درباره یک سوم از مال خود وصیّت کند و اگر بیش از آن وصیّت کند صحیح نیست، مگر اینکه ورثه اجازه دهند.
و در جمله بعد مى فرماید: «شما نمى دانید پدران و مادران و فرزندانتان، کدام یک براى شما سودمندترند» (ءَابَاؤُکُمْ وَ أَبْنَاؤُکُمْ لاَتَدْرُونَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ لَکُمْ نَفْعًا).
یعنى قانون ارث بر اساس مصالح واقعى بشر استوار شده و تشخیص این مصالح به دست خداست.
در پایان آیه مى فرماید: «این فریضه الهى است; و خداوند، دانا و حکیم است» (فَرِیضَةً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیمًا حَکِیمًا).
این جمله براى تأکید مطالب گذشته است، تا هیچ گونه تردیدى براى مردم درباره قوانین مربوط به سهام ارث باقى نماند.
