در این آیه خداوند نخست به پیامبر(ص) توصیه مى کند که هدف از فرستادن این کتاب آسمانى این است که اصول حق و عدالت در میان مردم اجرا شود. مى فرماید: «ما این کتاب را به حق بر تو نازل کردیم; تا به آنچه خداوند به تو آموخته، در میان مردم قضاوت کنى» (إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَیکَ اللَّهُ).
سپس به پیامبر هشدار مى دهد مى گوید: «و از کسانى مباش که از خائنان حمایت نمایى» (وَ لاَتَکُنْ لِلْخَائِنِینَ خَصِیمًا).
گرچه روى سخن در این آیه به پیامبر است ولى بى شک یک حکم عمومى نسبت به همه قضات و داوران مى باشد. به همین دلیل، مفهوم چنین خطابى این نیست که چنین کارى از پیامبر سر مى زند.
(آیه 106) در این آیه به پیامبر دستور مى دهد: «و از خداوند، طلب آمرزش نما» (وَاسْتَغْفِرِاللَّهَ).
«زیرا خداوند، آمرزنده و مهربان است» (إِنَّ اللَّهَ کَانَ غَفُورًا رَحِیمًا).
(آیه 107) به دنبال دستورهاى گذشته درباره عدم حمایت از خائنان، قرآن چنین ادامه مى دهد: «و از آنها که به خود خیانت کردند، دفاع مکن» (وَ لاَتُجَادِلْ عَنِ الَّذِینَ یَخْتَانُونَ أَنْفُسَهُمْ)
«زیرا خداوند، افراد خیانت پیشه گنهکار را دوست ندارد» (إِنَّ اللَّهَ لاَ یُحِبُّ مَنْ کَانَ خَوَّانًا أَثِیمًا).
(آیه 108) سپس این گونه خائنان را مورد ملامت قرار داده مى گوید: «آنها زشتکارى خود را از مردم پنهان مى دارند; امّا از خدا پنهان نمى دارند» (یَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ وَ لاَیَسْتَخْفُونَ مِنَ اللَّهِ).
«و هنگامى که در مجالس شبانه، سخنانى که خدا راضى نبود مى گفتند، خدا با آنها بود; خدا به آنچه انجام مى دهند، احاطه دارد» (وَ هُوَ مَعَهُمْ إِذْ یُبَیِّتُونَ مَا لاَ یَرْضَى مِنَ الْقَوْلِ وَ کَانَ اللَّهُ بِمَا یَعْمَلُونَ مُحِیطًا).
(آیه 109) سپس روى سخن را به طایفه شخص سارق که از او دفاع کردند نموده مى گوید: «آرى، شما همانها هستید که در زندگى این جهان، از آنان دفاع کردید; امّا کیست که در برابر خداوند، در روز رستاخیز از آنها دفاع کند؟ و یا چه کسى است که وکیل و حامى آنها باشد؟!» (هَا أَنْتُمْ هَـؤُلاَءِ جَادَلْتُمْ عَنْهُمْ فِى الْحَیَوةِ الدُّنْیَا فَمَنْ یُجَادِلُ اللَّهَ عَنْهُمْ یَوْمَ الْقِیَـمَةِ أَمْ مَنْ یَکُونُ عَلَیْهِمْ وَکِیلاً).
بنابراین، دفاع شما از آنها بسیار کم اثر است زیرا در زندگى جاویدان، آن هم در برابر خداوند، هیچ گونه مدافعى براى آنها نیست.
در حقیقت، در سه آیه فوق، نخست به پیامبر اسلام(ص) و همه قاضیان به حق توصیه شده که کاملا مراقب باشند، افرادى با صحنه سازى و شاهدان دروغین حقوق دیگران را پایمال نکنند، سپس به افراد خیانتکار و بعد به مدافعان آنها هشدار داده شده که مراقب نتایج سوءاعمال خود در این جهان و جهان دیگر باشند.
(آیه 110) قرآن در تعقیب بحثهاى مربوط به خیانت و تهمت که در آیات قبل گذشت، سه حکم کلّى بیان مى کند:
1. در این آیه به این حقیقت اشاره مى کند که راه توبه به روى افراد بدکار همیشه باز است. مى فرماید: «کسى که کار بدى انجام دهد یا به خود ستم کند، سپس از خداوند طلب آمرزش نماید، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد یافت» (وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِاللَّهَ یَجِدِاللَّهَ غَفُورًا رَحِیمًا).
از جمله فوق استفاده مى شود که توبه حقیقى آن چنان اثر دارد که انسان در درون جان خود نتیجه آن را مى یابد.
(آیه 111) 2. این آیه توضیح همان حقیقتى است که اجمال آن در آیات قبل بیان شد. مى فرماید: «و کسى که گناهى مرتکب شود، به زیان خود مرتکب شده» (وَ مَنْ یَکْسِبْ إِثْمًا فَإِنَّمَا یَکْسِبُهُ عَلَى نَفْسِهِ).
به این ترتیب، گناهان اگرچه در ظاهر مختلفند، ولى آثار سوء آن قبل از همه در روح و جان خود شخص ظاهر مى شود.
شعله اوّل نصیب دامن آتش زنه است این سزاى آنکه بوسد آستان ظلم را.
و در پایان آیه مى فرماید: «خداوند، دانا و حکیم است» از اعمال بندگان باخبر است و هر کس را طبق استحقاق خود مجازات مى کند (وَ کَانَ اللَّهُ عَلِیمًا حَکِیمًا).
(آیه 112) 3. در این آیه به اهمّیت گناه تهمت زدن نسبت به افراد بى گناه اشاره کرده مى فرماید: «و کسى که خطا یا گناهى مرتکب شود، سپس بى گناهى را متّهم سازد، بارِ بهتان و گناه آشکارى بر دوش گرفته است» (وَ مَنْ یَکْسِبْ خَطِیئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ یَرْمِ بِهِ بَرِیـًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتانًا وَ إِثْمًا مُبِینًا).
