اگر طبق آیه فوق، خداوند بر دلها و گوشهاى این گروه مهر نهاده و بر چشمهایشان پرده افکنده، آنها مجبورند در کفر باقى بمانند، آیا این جبر نیست؟ قرآن در پاسخ مى فرماید: اصرار و لجاجت در برابر حق، تکبّر و ادامه ظلم و کفر و پیروى از هوسهاى سرکش سبب مى شود که پرده اى بر حسّ تشخیص آنها بیفتد که در واقع این حالت بازتاب اعمال خود انسان است نه چیز دیگر.
این یک امر طبیعى است که اگر انسان به کار خلاف و غلطى ادامه دهد تدریجاً با آن انس مى گیرد، نخست یک حالت است، بعد یک عادت مى شود سپس به یک ملکه مبدّل مى گردد و جزء بافت جان انسان مى شود. امّا چون خودآگاهانه این راه را برگزیده مسؤول عواقب آن مى باشد بى آنکه جبر لازم آید.
و اگر اینها به خدا نسبت داده شده، به خاطر آن است که خداوند این خاصیت را در این گونه اعمال نهاده است.