(آیه 44) علما و دانشمندان یهود قبل از بعثت محمّد(ص) مردم را به ایمان به وى دعوت مى کردند و بعضى از علماى یهود به بستگان خود ـ که اسلام آورده بودند ـ توصیه مى کردند به ایمان خویش باقى بمانند ولى خودشان ایمان نمى آوردند. بدین رو قرآن آنها را بر این کار مذمّت کرده مى گوید: «آیا مردم را به نیکى (و ایمان به پیامبرى که صفات او آشکارا در تورات آمده) دعوت مى کنید، امّا خودتان را فراموش مى نمایید» (أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ).
«با اینکه شما کتاب (آسمانى) را مى خوانید؟! آیا نمى اندیشید؟!» (وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ).
علماى یهود از این مى ترسیدند که اگر به رسالت پیامبر اسلام(ص) اعتراف کنند کاخ ریاستشان فرو ریزد و عوام یهود به آنها اعتنا نکنند. از این رو صفات پیامبر اسلام(ص) را که در تورات آمده بود دگرگون جلوه دادند.
اصولا یک برنامه اساسى به خصوص براى علما و مبلّغین این است که بیش از سخن، مردم را با عمل خود تبلیغ کنند همان گونه که در حدیث معروف از امام صادق(ع) مى خوانیم: «مردم را با عمل خود به نیکیها دعوت کنید نه با زبان خود.»
(آیه 45) قرآن براى اینکه انسان بتواند بر امیال و خواسته هاى دل پیروز گردد و حبّ جاه و مقام را از سر بیرون کند، در این آیه مى گوید: «از صبر و نماز یارى جویید» و با استقامت و مهار هوسهاى درونى و توجّه به پروردگار، نیرو بگیرید (وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَوةِ).
سپس مى افزاید: «و این کار، جز براى خاشعان، گران است» (وَ إِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِینَ).
(آیه 46) در این آیه خاشعان را چنین معرّفى مى کند: «آنها کسانى هستند که مى دانند دیدارکننده پروردگار خویشند و به سوى او بازمى گردند» (الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاَقُوا رَبِّهِمْ وَ أَنَّهُمْ إِلَیْهِ رَاجِعُونَ).
«یظنّون» از ماده «ظن» گاه به معنى گمان و گاه به معنى یقین مى آید. در اینجا به معنى ایمان و یقین قطعى است زیرا ایمان به لقاء اللّه، حالت خداترسى و احساس مسؤولیت را در انسان ایجاد مى نماید. این یکى از آثار تربیتى ایمان به معاد است که انسان را به انجام مسؤولیتها و حق و عدالت دعوت مى کند.
