(آیه 47) پس از اشاره به نزول انجیل در آیات گذشته، در این آیه مى فرماید: «اهل انجیل ]= پیروان مسیح[ نیز باید به آنچه خداوند در آن نازل کرده حکم کنند» (وَ لْیَحْکُمْ أَهْلُ الاِْنْجِیلِ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فِیهِ).

منظور این است که ما پس از نزول انجیل بر عیسى(ع) به پیروان او دستور دادیم که به آن عمل کنند و طبق آن داورى نمایند.

در پایان آیه بار دیگر تأکید مى کند: «و کسانى که بر طبق آنچه خدا نازل کرده حکم نمى کنند، فاسقند» (وَ مَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَـئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ).

قابل توجّه اینکه در آیات فوق در یک مورد به چنین افراد، کافر و در مورد دیگر ظالم و در اینجا فاسق اطلاق شده است. شاید این تفاوت تعبیر به خاطر آن باشد که هر حکم داراى سه جنبه است. از یک سو به قانونگزار (خداوند) منتهى مى شود از سوى دیگر به مجریان قانون (حاکم و قاضى) و از سوى سوم به کسى که این حکم در حق او اجرا مى گردد (محکوم).

گویا کسى که برخلاف حکم خداوند داورى مى کند از یک طرف قانون الهى را زیر پا گذاشته و کفر ورزیده، از طرف دیگر به انسان بى گناهى ستم کرده و از طرف سوم، از مرز وظیفه و مسؤولیت خود خارج شده و فاسق گردیده است.

(آیه 48) بعد از ذکر کتب انبیاى پیشین، در این آیه به موقعیت قرآن اشاره شده است. نخست مى فرماید: «و این کتاب ]= قرآن[ را به حق بر تو نازل کردیم، در حالى که کتب پیشین را تصدیق مى کند (و نشانه هاى آن، بر آنچه در کتب پیشین آمده تطبیق مى کند) و حافظ و نگاهبان آنهاست» (وَ أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْکِتَابِ وَ مُهَیْمِنًا عَلَیْهِ).

واژه «مهیمن» به معنى چیزى است که حافظ و شاهد و مراقب و امین و نگاه دار چیزى باشد. از آنجا که قرآن در حفظ و نگه دارى اصول کتابهاى آسمانى پیشین، مراقبت کامل دارد و آنها را تکمیل مى کند، لفظ مهیمن بر آن اطلاق شده است.

اساساً تمام کتابهاى آسمانى در اصول مسائل هماهنگى دارند و هدف واحد یعنى تربیت و تکامل انسان را تعقیب مى کنند.

سپس دستور مى دهد: «پس، بر طبق احکامى که خدا نازل کرده، در میان آنها حکم کن» (فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ).

بعد مى افزاید: «و از هوىو هوسهاى آنان (که مایلند احکام الهى را بر امیال و هوسهاى خود تطبیق دهند) پیروى نکن; و از احکام الهى، روى مگردان» (وَ لاَتَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَکَ مِنَ الْحَقِّ).

و براى تکمیل این بحث مى گوید: «ما براى هر کدام از شما، آیین و طریقه روشنى قرار دادیم» (لِکُلّ جَعَلْنَا مِنْکُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهَاجًا).

«شرع» و «شریعه» راهى را مى گویند که به سوى آب مى رود و به آن منتهى مى شود. اینکه دین را «شریعت» مى گویند از آن نظر است که به حقایق و تعلیماتى منتهى مى گردد که مایه پاکیزگى و طهارت و حیات انسانى است.

واژه «نهج» و «منهاج» به راه روشن مى گویند.

سپس مى فرماید: «و اگر خداوند مى خواست، همه شما را امّت واحدى قرار مى داد; ولى خدا مى خواهد شما را در آنچه به شما بخشیده بیازماید» و استعدادهاى مختلف شما را پرورش دهد (وَ لَوْ شَاءَاللَّهُ لَجَعَلَکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ لَـکِنْ لِیَبْلُوَکُمْ فِیمَا ءَاتَـکُمْ).

سرانجام همه اقوام و ملل را مخاطب ساخته و آنها را دعوت مى کند که به جاى صرف نیروهاى خود در اختلاف و مشاجره، «در نیکى ها بر یکدیگر سبقت جویید» (فَاسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ).

زیرا «بازگشت همه شما، به سوى خداست; سپس از آنچه در آن اختلاف مى کردید; (در روز رستاخیز) به شما خبر خواهد داد» (إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ).