(آیه 83) در این آیه به یکى دیگر از اعمال نادرست منافقان و یا افراد سست ایمان اشاره کرده مى فرماید: «و هنگامى که خبرى از پیروزى یا شکست به آنها برسد، (بدون تحقیق،) آن را شایع مى سازند» (وَ إِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الاَْمْنِ أَوِالْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ).
زیرا بسیار مى شود که این اخبار بى اساس بوده و از طرف دشمنان به منظورهاى خاصّى، جعل شده و اشاعه آن به زیان مسلمانان است.
«در حالى که اگر آن را به پیامبر و پیشوایان ـ که قدرت تشخیص کافى دارند ـ بازگردانند، از ریشه هاى مسائل آگاه خواهند شد» (وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلَى أُولِى الاَْمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِینَ یَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ).
به این ترتیب، نه مسلمانان را گرفتار عواقب غرور ناشى از پیروزیهاى خیالى مى کردند و نه روحیه آنها را به خاطر شایعات دروغین مربوط به شکست تضعیف مى نمودند.
«یستنبطونه» از ماده «نبط»، به معنى نخستین آبى است که از چاه مى کشند و از ریشه هاى زمین استخراج مى گردد. از این رو، استفاده کردن هر حقیقتى از دلایل و شواهد مختلف و استخراج کردن آن از مدارک موجود، استنباط نامیده مى شود.
سپس در پایان آیه به این حقیقت اشاره مى کند، که «اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، (و بهوسیله راهنمایى هاى پروردگار از این گونه شایعات و عواقب آن نجات نمى یافتید)، جز عدّه کمى، همگى از شیطان پیروى مى کردید» و گمراه مى شدید (وَ لَوْلاَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّیْطَانَ إِلاَّ قَلِیلاً).
یعنى فقط پیامبر(ص) و صاحب نظران و دانشمندان مى توانند خود را از وساوس شایعات و شایعه سازان برکنار دارند، امّا اکثریت اجتماع اگر از رهبرى صحیحى محروم بمانند گرفتار عواقب دردناک شایعه سازى و نشر شایعات خواهند شد.
