(آیه 179) قبل از حادثه احد موضوع منافقان زیاد مطرح نبود امّا بعد از شکست احد و آماده شدن زمینه براى فعالیت منافقان، مسلمانان فهمیدند دشمنانى خطرناک تر دارند. این، یکى از نتایج حادثه احد بود.
آیه مورد بحث که آخرین آیه اى است که در اینجا از حادثه احد بحث مى کند، این حقیقت را به صورت یک قانون کلّى بیان نموده مى گوید: «چنین نبود که خداوند، مؤمنان را به همان گونه که شما هستید و اگذارد; مگر آنکه ناپاک را از پاک جدا سازد» (مَا کَانَ اللَّهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلَى مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ حَتَّى یَمِیزَ الْخَبِیثَ مِنَ الطَّیِّبِ).
این یک حکم عمومى است که هر کس ادعاى ایمان کند، به حال خود رها نمى شود; بلکه با آزمایشهاى پى درپى خداوند، سرانجام اسرار درونش فاش مى گردد.
در اینجا ممکن است این سؤال مطرح شود که اگر خدا از اسرار درون همه آگاه است چه مانعى دارد که مردم را از وضع آنها آگاه کند و از طریق علم غیب، مؤمن از منافق شناخته شود؟
قسمت دوم آیه به پاسخ این سؤال پرداخته مى فرماید: «و (نیز) چنین نبود که خداوند، شما را از اسرار غیب، آگاه کند» تا مؤمنان و منافقان را از این راه بشناسید; این برخلاف سنّت الهى است (وَ مَا کَانَ اللَّهُ لِیُطْلِعَکُمْ عَلَى الْغَیْبِ).
زیرا آگاهى بر اسرار نهانى مشکلى را براى مردم حل نمى کند، بلکه باعث از هم پاشیدن پیوندهاى اجتماعى و از بین رفتن تلاش و کوشش در میان توده مردم مى گردد.
و از همه مهم تر اینکه باید ارزش اشخاص از طریق اعمالشان روشن گردد و مسأله آزمایش الهى نیز چیزى جز این نیست.
سپس پیامبران خدا را از این حکم استثنا کرده مى فرماید: «ولى خداوند از میان رسولان خود، هر کس را بخواهد برمى گزیند»; و قسمتى از اسرار نهان را که براى مقام رهبرى او لازم است، در اختیارش مى گذارد (وَ لَـکِنَّ اللَّهَ یَجْتَبِى مِنْ رُسُلِهِ مَنْ یَشَاءُ).
منظور از «مشیت» و خواست خدا، همان اراده آمیخته با حکمت است. یعنى خدا هر کس را شایسته ببیند و حکمتش اقتضا کند، به اسرار غیب آگاه مى سازد.
در پایان آیه خاطر نشان مى سازد: «پس (اکنون که این جهان بوته آزمایش پاک و ناپاک است،) به خدا و رسولان او ایمان بیاورید» (فَـَامِنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ).
امّا تنها به ایمان آوردن اکتفا نمى کند، مى فرماید: «و اگر ایمان بیاورید و تقوا پیشه کنید، پاداش بزرگى براى شماست» (وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا فَلَکُمْ أَجْرٌ عَظِیمٌ).
