این آیه درصدد پاسخگویى به پاره اى از سؤالها درباره جهاد و استثناهاى آن است. نخست مى فرماید: «از تو، درباره جنگ کردن در ماه حرام، سؤال مى کنند» (یَسْئَلُونَکَ عَنِ الشَّهْرِالْحَرَامِ قِتَال فِیهِ).

«بگو: جنگ در آن، (گناهى) بزرگ است» (قُلْ قِتَالٌ فِیهِ کَبِیرٌ).

و به این ترتیب، سنّتى را که از زمانهاى قدیم و اعصار انبیاى پیشین در میان عرب در مورد تحریم پیکار در ماه هاى حرام (رجب، ذى القعده، ذى الحجّه و محرّم) وجود داشته با قاطعیت امضا مى کند.

سپس مى فرماید: چنین نیست که این قانون استثنایى نداشته باشد، نباید اجازه داد گروهى فاسد و مفسد زیر چتر این قانون هر ظلم و فساد و گناهى را مرتکب شوند. درست است که جهاد در ماه حرام مهم است «ولى جلوگیرى از راه خدا (و گرایش مردم به آیین حق) و کفر ورزیدن نسبت به او و هتک احترام مسجدالحرام، و اخراج ساکنان آن، نزد خداوند مهم تر از آن است» (وَ صَدٌّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ وَ کُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِالْحَرَامِ وَ إِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَکْبَرُ عِنْدَاللَّهِ).

سپس مى افزاید: «و ایجاد فتنه، (و محیط نامساعد، که مردم را به کفر، تشویق و از ایمان بازدارد) حتّى از قتل بالاتر است» (وَالْفِتْنَةُ أَکْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ).

چراکه آن جنایتى است بر جسم انسان و این جنایتى است بر جان و روح و ایمان انسان.

بعد چنین ادامه مى دهد: مسلمانان نباید تحت تأثیر تبلیغات انحرافى مشرکان قرار گیرند زیرا «آنها پیوسته با شما مى جنگند، تا اگر بتوانند شما را از آیینتان برگردانند» و به کم تر از این قانع نیستند (وَ لاَ یَزَالُونَ یُقَاتِلُونَکُمْ حَتَّى یَرُدُّوکُمْ عَنْ دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا).

بنابراین، محکم در برابر آنها بایستید و به وسوسه هاى آنها در زمینه ماه حرام و غیر آن اعتنا نکنید.

سپس به مسلمانان در زمینه بازگشت از دین خدا هشدار جدّى داده مى گوید: «ولى کسى که از آیینش برگردد، و در حال کفر بمیرد، تمام اعمال نیک (گذشته) او در دنیا و آخرت، بر باد مى رود، و آنان اهل دوزخند و همیشه در آن خواهند بود» (وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کَافِرٌ فَأُولَـئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِى الدُّنْیَا وَالاَْخِرَةِ وَ أُولَـئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ).

چه مجازاتى از این سخت تر که تمام اعمال نیک انسان نابود شود!

(آیه 218) در این آیه به نقطه مقابل این گروه اشاره کرده مى فرماید: «کسانى که ایمان آورده و کسانى که هجرت کرده و در راه خدا جهاد نموده اند، امید به رحمت پروردگار دارند و خداوند آمرزنده و مهربان است» (إِنَّ الَّذِینَ ءَامَنُوا وَالَّذِینَ هَاجَرُوا وَ جَاهَدُوا فِى سَبِیلِ اللَّهِ أُولَـئِکَ یَرْجُونَ رَحْمَةَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ).

آنها در پرتو این سه کار بزرگ (ایمان، هجرت و جهاد) اگر مرتکب اشتباهاتى نیز بشوند، ممکن است مشمول عنایات و مغفرت الهى گردند.