این آیه به سرگذشت عجیب یکى از اقوام پیشین اشاره مى کند مى فرماید: «آیا ندیدى جمعیتى را که از ترس مرگ، از خانه هاى خود فرار کردند و آنان هزارها نفر بودند؟!» که به بهانه بیمارى طاعون، از شرکت در میدان جهاد خوددارى نمودند (أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ خَرَجُوا مِنْ دِیِارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ).
سپس به عاقبت آنها اشاره کرده مى فرماید: «خداوند به آنها گفت: بمیرید!» و به همان بیمارى، که آن را بهانه قرار داده بودند، مردند (فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا). «سپس خدا آنها را زنده کرد» و ماجراى زندگى آنها را درس عبرتى براى آیندگان قرار داد (ثُمَّ أَحْیَاهُم).
منظور از «مُوتُوا» (بمیرید)، یک امر لفظى نیست بلکه امر تکوینى خداوند است که بر سراسر جهان هستى حکومت مى کند. یعنى خداوند عوامل مرگ آنها را فراهم ساخت و به سرعت همگى از میان رفتند.
این امر همانند امرى است که در آیه 82 سوره یس آمده آنجا که مى فرماید: «فرمان او چنین است که هرگاه چیزى را اراده کند، تنها به او مى گوید: موجود باش! آن نیز بى درنگ موجود مى شود.»
جمله «ثُمّ أحیاهُم» اشاره به زنده شدن آن جمعیّت است که به دعاى «حِزقیل» پیامبر صورت گرفت. از آنجا که بازگشت آنان به حیات، یکى از نعمتهاى روشن الهى بود، هم از نظر خودشان و هم از نظر عبرت مردم، در پایان آیه مى فرماید: «خداوند نسبت به بندگان خود احسان مى کند; ولى بیش تر مردم، شکر (او را) به جا نمى آورند» (إِنَّ اللَّهَ لَذُوفَضْل عَلَى النَّاسِ وَ لَـکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لاَیَشْکُرُونَ).
نه تنها این گروه، بلکه همه انسانها مشمول الطاف و عنایات و نعمتهاى اویند.
دانشمند معروف شیعه مرحوم صدوق(ره) به این آیه براى امکان مسأله «رجعت» استدلال کرده و مى گوید: یکى از عقاید ما، اعتقاد به رجعت است، که گروهى از انسانهاى پیشین بار دیگر در همین دنیا به زندگى باز مى گردند.
و نیز مى تواند این آیه سندى براى مسأله معاد و احیاى مردگان در قیامت باشد.
(آیه 244) از اینجا آیات جهاد شروع مى شود و به دنبال آن داستانى در همین زمینه از اقوام پیشین مى آید و با توجّه به سرگذشتى که در آیه قبل نقل شد، رابطه بین این آیات و آیات قبل روشن مى گردد.
مى فرماید: «و در راه خدا، پیکار کنید; و بدانید خداوند، شنوا و داناست» سخنان شما را مى شنود و از انگیزه هاى درونى و نیّات شما در امر جهاد آگاه است (وَ قَاتِلُوا فِى سَبِیلِ اللَّهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ).
