چنانکه در شأن نزول خواندیم، در آغاز اسلام، آمیزش با همسران در شب و روز ماه رمضان مطلقاً ممنوع بود. همچنین خوردن و آشامیدن پس از خواب. و این شاید آزمایشى بود براى مسلمین و هم براى آماده ساختن آنها نسبت به پذیرش احکام روزه.
این آیه که شامل چهار حکم اسلامى در زمینه روزه و اعتکاف است، نخست مى گوید: «آمیزش جنسى با همسرانتان، در شبِ روزهایى که روزه مى گیرید، حلال است» (أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِکُمْ).
سپس به فلسفه این موضوع پرداخته مى گوید: «آنها لباس شما هستند; و شما لباس آنها» هر دو زینت هم و سبب حفظ یکدیگرید (هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَ اَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ).
لباس از یک سو انسان را از سرما و گرما و خطر برخورد اشیا به بدن حفظ مى کند و از سوى دیگر، عیوب او را مى پوشاند. از سوى سوم زینتى است براى تن آدمى. این تشبیه که در آیه فوق آمده اشاره به همه این نکات است.
سپس قرآن علّت این تغییر قانون الهى را بیان کرده مى گوید: «خداوند مى دانست که شما به خود خیانت مى کردید (و این کار ممنوع را انجام مى دادید;) پس توبه شما را پذیرفت و شما را بخشید» (عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَکُمْ فَتَابَ عَلَیْکُمْ وَ عَفَا عَنْکُمْ).
آرى براى اینکه شما آلوده گناه بیش تر نشوید، خدا به لطف و رحمتش این برنامه را بر شما آسان ساخت و از مدّت محدودیت آن کاست.
«اکنون با آنها آمیزش کنید، و آنچه را خداوند بر شما مقرّر داشته، طلب نمایید» (فَالْـَـنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ).
سپس به بیان دومین حکم مى پردازد مى گوید: «و بخورید و بیاشامید، تا رشته سپید صبح، از رشته سیاه (شب) براى شما آشکار گردد» (وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الاَْبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الاَْسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ).
بعد به بیان سومین حکم پرداخته مى گوید: «سپس روزه را تا شب، تکمیل کنید» (ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیَامَ إِلَى الَّیْلِ).
این جمله تأکیدى است بر ممنوع بودن خوردن و نوشیدن و آمیزش جنسى در روزها براى روزه داران. همچنین نشان دهنده آغاز و انجام روزه است که از طلوع فجر شروع و به شب ختم مى شود.
سرانجام به چهارمین و آخرین حکم پرداخته مى گوید: «و در حالى که در مساجد به اعتکاف پرداخته اید، با زنان آمیزش نکنید» (وَ لاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عَاکِفُونَ فِى الْمَسَاجِدِ).
بیان این حکم مانند استثنایى است براى حکم گذشته زیرا به هنگام اعتکاف ـ که حدّاقل مدّت آن سه روز است ـ روزه مى گیرند، امّا در این مدّت نه در روز حقّ آمیزش جنسى با زنان دارند و نه در شب.
در پایان آیه به تمام احکام گذشته اشاره کرده مى گوید: «این، مرزهاى الهى است; پس به آن نزدیک نشوید» (تِلْکَ حُدُودُاللَّهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا).
زیرا نزدیک شدن به مرز وسوسه انگیز است و گاه سبب مى شود که انسان از مرز بگذرد و در گناه بیفتد.
آرى «خداوند این چنین آیات خود را براى مردم، روشن مى سازد، باشد که پرهیزگار گردند» (کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ ءَایَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ).
