یکى از بلاهاى بزرگى که از قدیم ترین زمانها دامنگیر بشر شده و امروز با شدّت بیش تر ادامه دارد، بلاى رشوه خوارى است که یکى از بزرگ ترین موانع اجراى عدالت اجتماعى بوده و هست و سبب مى شود قوانین که قاعدتاً باید حافظ منافع طبقات ضعیف باشد، به سود مظالم طبقات نیرومند که باید قانون آنها را محدود کند، به کار بیفتد.

بدیهى است که اگر باب رشوه گشوده شود، قوانین درست نتیجه معکوس خواهد داد زیرا اقویا هستند که قدرت بر پرداختن رشوه دارند و در نتیجه قوانین بازیچه تازه اى در دست اقویا براى ادامه ظلم و ستم و تجاوز به حقوق ضعفا خواهد شد. لذا در اسلام رشوه خوارى یکى از گناهان کبیره محسوب مى شود.

قابل توجّه است که زشتى رشوه سبب مى شود که این هدف شوم در لابه لاى عبارات و عناوین فریبنده دیگر انجام گیرد و رشوه خوار و رشوه دهنده از نامهایى مانند هدیه، تعارف، حق الزحمه و انعام استفاده کنند. ولى این تغییر نامها به هیچوجه تغییرى در ماهیت آن نمى دهد و در هر صورت، پولى که از این طریق گرفته مى شود حرام و نامشروع است.

در خطبه 224 نهج البلاغه در داستان هدیه آوردن اشعث بن قیس مى خوانیم که او براى پیروزى بر طرف دعواى خود در محکمه عدل على(ع) به رشوه متوسّل شد و شبانه ظرفى پر از حلواى لذیذ به درِ خانه حضرت آورد و نام آن را هدیه گذاشت. على(ع) برآشفت و فرمود: «سوگواران بر عزایت اشک بریزند. آیا با این عنوان آمده اى که مرا فریب دهى و از آیین حق بازدارى؟... به خدا سوگند، اگر هفت اقلیم را با آنچه در زیر آسمانهاى آنهاست به من دهند که پوست جوى را از دهان مورچه اى به ظلم بگیرم، هرگز نخواهم کرد. دنیاى شما از برگ جویده اى در دهان ملخ براى من کم ارزش تر است. على را با نعمتهاى فانى و لذّتهاى زودگذر چه کار؟... .»

اسلام رشوه را در هر شکل و قیافه اى محکوم کرده است. در تاریخ زندگى پیامبر اکرم(ص) مى خوانیم که به او خبر دادند یکى از فرماندارانش رشوه اى در شکل هدیه پذیرفته. حضرت برآشفت و به او فرمود: «کَیفَ تَأخُذُ ما لَیسَ لَکَ بِحَقّ» (چرا آنکه حقّ تو نیست مى گیرى؟) او در پاسخ با معذرت خواهى گفت: آنچه گرفتم هدیه اى بود اى پیامبرخدا. حضرت فرمود: «اگر شما در خانه بنشینید و از طرف من فرماندار محلى نباشید، آیا مردم به شما هدیه مى دهند!» سپس دستور داد هدیه را گرفتند و در بیت المال قرار دادند و وى را از کار برکنار کرد.

چه خوب است مسلمانان از کتاب آسمانى خود الهام بگیرند و همه چیز را پاى بت رشوه خوارى قربانى نکنند.