تفسیر:

SiteTitle

صفحه کاربران ویژه - خروج
ورود کاربران ورود کاربران

LoginToSite

SecurityWord:

Username:

Password:

LoginComment LoginComment2 LoginComment3 .
SortBy
 
برگزیده تفسیر نمونه جلد 1
شأن نزول: سرپرستى در نظام خانواده

تفاوت سهم ارث مردان و زنان براى جمعى از مسلمانان به صورت یک سؤال درآمده بود. آنها گویا توجّه نداشتند که این تفاوت به خاطر آن است که عموماً هزینه زندگى بر دوش مردان مى باشد و زنان از آن معافند. به علاوه، هزینه خود آنها نیز بر دوش مردان است و، همان طور که سابقاً اشاره شد، سهمیه زنان دو برابر مردان خواهد بود. بدین رو آیه مى گوید: «برتریهایى را که خداوند براى بعضى از شما بر بعضى دیگر قرار داده آرزو نکنید!» (وَ لاَتَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَکُمْ عَلَى بَعْض).

زیرا این تفاوتها هرکدام اسرارى دارد که از شما پوشیده و پنهان است.

البتّه نباید اشتباه کرد که آیه اشاره به تفاوتهاى واقعى و طبیعى مى کند، نه تفاوتهاى ساختگى که بر اثر استعمار و استثمار طبقاتى بهوجود مى آید. از این رو مى فرماید: این تفاوتهاى طبیعى و حقوقى، براى حفظ نظام زندگى شما و بر طبق عدالت است. ولى با این حال، «مردان نصیبى از آنچه به دست مى آورند دارند، و زنان نیر نصیبى» و نباید حقوق هیچ یک پایمال گردد (لِلرِّجَالِ نَصِیبٌ مِمَّا اکْتَسَبُوا وَ لِلنِّسَاءِ نَصِیبٌ مِمَّا اکْتَسَبْنَ).

خواه موقعیت طبیعى باشد مانند تفاوت جنس مرد و زن با یکدیگر یا تفاوت به خاطر تلاشها و کوششهاى اختیارى.

سپس مى فرماید: به جاى آرزو کردن این گونه تفاوتها، «از فضل (و رحمت و برکت) خدا، (براى رفع تنگناها) طلب کنید» (وَاسْـَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ).

در پایان آیه مى فرماید: «و خداوند به هر چیز داناست» (إِنَّ اللَّهَ کَانَ بِکُلِّ شَىْء عَلِیمًا).

و مى داند براى نظام اجتماعى چه تفاوتهایى از نظر طبیعى یا حقوقى لازم است. همچنین از اسرار درون مردم باخبر است و مى داند چه افرادى آرزوهاى نادرست در دل مى پرورانند و چه افرادى به آنچه مثبت و سازنده است مى اندیشند.

(آیه 33) قرآن بار دیگر به مسائل ارث بازگشته و خلاصه اى از احکام آن را که در آیات سابق بیان شد ذکر کرده مى گوید: «براى هرکس، وارثانى قرار دادیم، که از میراثِ پدر و مادر و نزدیکان ارث ببرند» (وَ لِکُلّ جَعَلْنَا مَوَالِىَ مِمَّا تَرَکَ الْوَلِدَانِ وَالاَْقْرَبُونَ).(1)

سپس اضافه مى کند: «و (نیز) کسانى که با آنها پیمان بسته اید، نصیبشان را بپردازید» (وَالَّذِینَ عَقَدَتْ أَیْمَانُکُمْ فَـَاتُوهُمْ نَصِیبَهُمْ).

درباره «هم پیمانها»یى که باید سهم ارث آنها را پرداخت، آنچه به مفهوم آیه نزدیک تر است همان پیمان «ضمان جریره» مى باشد که قبل از اسلام وجود داشت و آن چنین بود که دو نفر با هم قرار مى گذاشتند که در کارها برادروار به یکدیگر کمک کنند و در برابر مشکلات یکدیگر را یارى نمایند و به هنگامى که یکى از آنها از دنیا برود شخصى که بازمانده از وى ارث ببرد. اسلام این پیمان دوستى و برادرى را به رسمیت شناخت، ولى تأکید کرد که ارث بردن چنین هم پیمانى در صورتى است که خویشاوندى براى میّت وجود نداشته باشد.

در پایان آیه مى فرماید: اگر در دادن سهام صاحبان ارث کوتاهى کنید و یا حقّ آنها را کاملا ادا نمایید، در هر حال خدا آگاه است «زیرا خداوند بر هر چیز، شاهد و ناظر است» (إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَى کُلِّ شَىْء شَهِیدًا).

 


1. «موالى» جمع «مولى»، در اصل از ماده ولایت به معنى ارتباط و اتّصال است و به تمام افرادى که به نوعى با یکدیگر ارتباط دارند اطلاق مى شود. البتّه در پاره اى از موارد به معنى ارتباط سرپرست با پیروان مى باشد و در آیه فوق به معنى وارثان است.

شأن نزول: سرپرستى در نظام خانواده
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma