همان گونه که در شأن نزول آمد، این آیه پاسخ به بهانه جویانى است که از سر لجاجت نه براى ایمان آوردن از پیامبر درخواست معجزات اقتراحى مى کردند، مى فرماید: «حتى اگر به وسیله قرآن کوهها به حرکت درآیند و زمینها، قطعه قطعه شوند، و به وسیله آن با مردگان صحبت شود» باز هم ایمان نخواهند آورد ! (وَلَوْ اَنَّ قُرآنًا سُیِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ اَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الاَْرْضُ اَوْ کُلِّمَ بِهِ الْمَوْتى).
«ولى همه این کارها در اختیار خداست» و هر اندازه لازم بداند انجام مى دهد (بَلْ لِلّهِ الاَْمْرُ جَمیعًا).
اما شما طالب حق نیستید و اگر بودید همان مقدار از نشانه هاى اعجاز که از پیامبر(صلى الله علیه وآله) صادر شده براى ایمان آوردن کاملا کافى بود.
سپس اضافه مى کند: «آیا کسانى که ایمان آورده اند نمى دانند که اگر خدا بخواهد همه مردم را بالاجبار هدایت مى کند» (اَفَلَمْ یَایْــَسِ الَّذینَ آمَنُوا اَنْ لَوْ یَشاءُ اللهُ لَهَدَى النّاسَ جَمیعًا).
ولى هرگز او چنین نخواهد کرد، چرا که این گونه ایمان اجبارى بى ارزش و فاقد معنویت و تکاملى است که انسان به آن نیاز دارد.
بعد اضافه مى کند: «در عین حال کافران همواره مورد هجوم مصائب کوبنده اى به خاطر اعمالشان هستند» (وَلا یَزالُ الَّذینَ کَفَرُوا تُصیبُهُمْ بِما صَنَعُوا قارِعَةٌ). که این مصائب به صورت بلاهاى مختلف و همچنین جنگهاى کوبنده مجاهدان اسلام بر آنها فرود مى آید.
و اگر این مصائب در خانه آنان فرود نیاید «به نزدیکى خانه آنها وارد مى شود» (اَوْ تَحُلُّ قَریبًا مِنْ دارِهِمْ). تا عبرت بگیرند و تکانى بخورند و به سوى خدا باز گردند.
و این هشدارها همچنان ادامه خواهد یافت «تا فرمان نهایى خدا فرا رسد» (حَتّى یَأْتِىَ وَعْدُاللهِ).
این فرمان نهایى ممکن است اشاره به مرگ، یا روز قیامت باشد و یا به گفته بعضى «فتح مکه» که آخرین قدرت دشمن را درهم شکست.
و به هر حال وعده خدا قطعى است، «و خداوند هیچ گاه از وعده خود تخلف نخواهد کرد» (اِنَّ اللهَ لا یُخْلِفُ الْمیعادَ).
(آیه 32) در این آیه روى سخن را به پیامبر(صلى الله علیه وآله) کرده، مى گوید: تنها تو نیستى که با تقاضاهاى گوناگون و پیشنهاد معجزات اقتراحى از طرف این گروه کافر به استهزاء و سخریه کشیده شده اى، این یک سابقه طولانى در تاریخ انبیاء دارد «و بسیارى از رسولان پیش از تو نیز مورد استهزاء واقع شدند» (وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُل مِنْ قَبْلِکَ).
ولى ما این کافران را فوراً مجازات نکردیم، «بلکه به آنها مهلت دادیم» (فَاَمْلَیْتُ لِلَّذینَ کَفَرُوا).
شاید بیدار شوند و به راه حق بازگردند و یا حداقل اتمام حجت کافى بر آنها بشود. چرا که اگر آنها بدکار و گنهکارند مهربانى خداوند و لطف و کرم و حکمت او جایى نرفته است !
ولى به هر حال این مهلت و تأخیر به آن معنى نیست که مجازات و کیفر آنان فراموش شود، لذا «پس (از این مهلت) آنها را گرفتیم، دیدى مجازات من چگونه بود» ؟! این سرنوشت در انتظار قوم لجوج تو نیز هست (ثُمَّ اَخَذْتُهُمْ فَکَیْفَ کانَ عِقابِ).
