(آیه 73) از این به بعد به قیام «صالح» پیامبر بزرگ خدا در میان قوم «ثمود» که در یک منطقه کوهستانى میان حجاز و شام زندگى مى کردند اشاره شده، نخست مى گوید: «ما به سوى قوم ثمود برادرشان صالح را فرستادیم» (وَاِلى ثَمُودَ اَخاهُمْ صالِحًا).
پیامبر آنان صالح نیز همانند سایر پیامبران، نخستین گام را در راه هدایت آنها از مسأله توحید و یکتاپرستى برداشت و به آنها «گفت: اى قوم من ! خداوند یگانه را پرستش کنید که معبودى جز او ندارید» (قالَ یا قَوْمِ اعْبُدُوا اللهَ ما لَکُمْ مِنْ اِله غَیْرُهُ).
سپس اضافه نمود: من بدون دلیل چیزى نمى گویم، «بیّنه و دلیل روشن از طرف پروردگارتان براى شما آمده است و این همان شترى است که خداوند براى شما معجزه قرار داده است» (قَدْ جاءَتْکُمْ بَیِّنَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ هذِهِ ناقَةُ اللهِ لَکُمْ آیَةً).
سپس به آنها مى گوید: «او را به حال خود واگذارید و بگذارید در زمین خدا به چرا بپردازد، و به او آزار مرسانید که عذاب دردناکى شما را فرا خواهد گرفت» (فَذَرُوها تَأْکُلْ فى اَرْضِ اللهِ وَلا تَمَسُّوها بِسُوء فَیَأْخُذَکُمْ عَذابٌ اَلیمٌ).
(آیه 74) در این آیه مى گوید: «به خاطر داشته باشید که خداوند شما را جانشینان در روى زمین بعد از قوم عاد قرار داد، و در آن مستقر ساخت» (وَاذْکُرُوا اِذْ جَعَلَکُمْ خُلَفاءَ مِنْ بَعْدِ عاد وَبَوَّاَکُمْ فِى الاَْرْضِ).
یعنى از یک سو نعمتهاى فراوان الهى را فراموش نکنید و از سوى دیگر توجه داشته باشید که پیش از شما اقوام طغیانگرى مانند قوم عاد بودند که بر اثر مخالفتهایشان به عذاب الهى گرفتار شدند و نابود گردیدند.
سپس روى بعضى از نعمتها و امکانات خداداد قوم ثمود تکیه کرده، مى گوید: شما در سرزمینى زندگى دارید که هم دشتهاى مسطح با خاکهاى مساعد و آماده که «در دشتهایش قصرها براى خود بنا مى کنید و در کوهها براى خود خانه ها مى تراشید» (تَتَّخِذُونَ مِنْ سُهُولِها قُصُورًا وَتَنْحِتُونَ الْجِبالَ بُیُوتًا).
و در پایان آیه مى گوید: «این همه نعمتهاى فراوان خدا را یادآور شوید و در زمین فساد نکنید و کفران نعمت ننمایید» (فَاذْکُرُوا آلاءَاللهِ وَلا تَعْثَوْا فِى الاَْرْضِ مُفْسِدینَ).
(آیه 75) باز ملاحظه مى کنیم که جمعیت اشراف و ثروتمندان خوش ظاهر و بدباطن سررشته مخالفت با این پیامبر بزرگ الهى را به دست گرفتند و همان طور که قرآن مى گوید: «این جمعیت اشرافى و متکبر از قوم صالح به افرادى از مستضعفان که ایمان آورده بودند گفتند: آیا به راستى شما مى دانید که صالح از طرف خداوند براى راهنمایى ما فرستاده شده است» (قالَ الْمَلاَُ الَّذینَ اسْتَکْبَرُوا مِنْ قَوْمِه لِلَّذینَ اسْتُضْعِفُوا لِمَنْ آمَنَ مِنْهُمْ أَتَعْلَمُونَ اَنَّ صالِحًا مُرْسَلٌ مِنْ رَبِّهِ).
ولى به زودى با پاسخ قاطع آنان که حکایت از تصمیم و اراده قوى مى کرد روبرو شدند و این پاسخ را از آنان شنیدند که «گفتند: ما نه تنها مى دانیم صالح فرستاده خداست بلکه) ما به آنچه او مأموریت دارد، و دعوت به سوى آن مى کند، ایمان آورده ایم» (قالُوا اِنّا بِما اُرْسِلَ بِه مُؤْمِنُونَ).
(آیه 76) «این مغروران متکبر (دست از کار خود برنداشته و مجدداً براى تضعیف روحیه جمعیت مؤمنان) گفتند: ما به آنچه شما ایمان آورده اید کافریم» (قالَ الَّذینَ اسْتَکْبَرُوا اِنّا بِالَّذى آمَنْتُمْ بِه کافِرُونَ).
(آیه 77) هنگامى که ثروتمندان متکبر و خودخواه از ایجاد تزلزل در پایه هاى ایمان توده هاى مردم با ایمان مأیوس شدند، و از سوى دیگر مى دیدند با وجود «ناقه» که معجزه صالح محسوب مى شد، سمپاشیهاى آنها به جایى نمى رسد، تصمیم به نابود کردن ناقه گرفتند، و قبل از هر چیز «آن را پى کردند و کشتند و از فرمان خدا سر برتافتند» (فَعَقَرُوا النّاقَةَ وَعَتَوْا عَنْ
اَمْرِ رَبِّهِمْ).
و به این نیز قناعت نکردند بلکه به سراغ صالح آمدند و صریحاً به او «گفتند: اى صالح ! اگر تو فرستاده خدا هستى هر چه زودتر عذاب الهى را به سراغ ما بفرست» (وَقالُوا یا صالِحُ ائْتِنا بِما تَعِدُنا اِنْ کُنْتَ مِنَ الْمُرْسَلینَ).
این سخن در حقیقت برپا ساختن یک نوع جنگ اعصاب در مقابل صالح و براى تضعیف روحیه «صالح» و مؤمنان بود.
(آیه 78) هنگامى که آنها ستیزه جویى و طغیانگرى را به آخر رساندند و آخرین بارقه آمادگى ایمان را در وجود خود خاموش ساختند، مجازات الهى که طبق قانون انتخاب اصلح و از میان بردن موجودات فاسد و مفسد صورت مى گیرد، به سراغ آنها آمد و «آن چنان زمین لرزه اى قصرها و خانه هاى مستحکمشان را تکان داد و فرو ریخت (و زندگى پرزرق و برق آنها را درهم کوبید) که صبحگاهان تنها جسم بى جان آنها در خانه هایشان باقى مانده بود» (فَاَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَاَصْبَحُوا فى دارِهِمْ جاثِمینَ).
