(آیه 65) در این آیه و آیه بعد نیز دستورات نظامى و احکام جهاد اسلامى تعقیب مى شود. نخست به رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) دستور مى دهد که «اى پیامبر ! مؤمنان را به جنگ (با دشمن) تشویق کن»! (یا اَیُّهَا النَّبِىُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنینَ عَلَى الْقِتالِ).

آیه فوق اهمیت تبلیغ و تقویت هر چه بیشتر روحیه سربازان را به عنوان یک دستور اسلامى روشن مى سازد.

و به دنبال آن دستور دومى مى دهد و مى گوید: «اگر از شما بیست نفر سرباز با استقامت باشند بر دویست نفر غلبه خواهند کرد و اگر از شما صد نفر باشند بر هزار نفر از کافران غلبه مى کنند» (اِنْ یَکُنْ مِنْکُمْ عِشْرُونَ صابِرُونَ یَغْلِبُوا مِائَتَیْنِ وَاِنْ یَکُنْ مِنْکُمْ مِائَةٌ یَغْلِبُوا اَلْفًا مِنَ الَّذینَ کَفَرُوا).

و به این ترتیب مسلمانان نباید منتظر این باشند که از نظر نفرات جنگى با دشمن در یک سطح مساوى قرار گیرند بلکه حتى اگر عدد آنها یک دهم نفرات دشمن باشد باز وظیفه جهاد بر آنها فرض است.

سپس اشاره به علت این حکم کرده، مى گوید: «این به خاطر آن است که دشمنان بى ایمان شما جمعیتى هستند که نمى فهمند» (بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لا یَفْقَهُونَ).

این تعلیل در آغاز عجیب و شگفت آور به نظر مى رسد که چه ارتباطى
میان «آگاهى» و «پیروزى» یا «عدم آگاهى» و «شکست وجود دارد ؟ ولى در واقع رابطه میان این دو بسیار نزدیک و محکم است چه این که مؤمنان، راه خود را به خوبى مى شناسند.

این مسیر روشن و این آگاهى، به آنان صبر و استقامت و پایمردى مى بخشد. اما افراد بى ایمان و یا بت پرستان، درست نمى دانند براى چه مى جنگند ؟

تنها روى یک عادت تقلید کورکورانه و یا تعصب خشک و بى منطق به دنبال این مکتب افتاده اند و این تاریکى راه و ناآگاهى از هدف اعصاب آنها را سست مى کند، و توان و استقامتشان را مى گیرد، و از آنها موجودى ضعیف مى سازد.

(آیه 66) اما به دنبال دستور سنگین فوق، خداوند آن را چند درجه تخفیف مى دهد و مى گوید: «هم اکنون خداوند به شما تخفیف داد و دانست در میان شما افرادى ضعیف و سست هستند» (اَلاْنَ خَفَّفَ اللهُ عَنْکُمْ وَعَلِمَ اَنَّ فیکُمْ ضَعْفًا).

سپس مى گوید: «در این حال اگر از شما صد نفر سرباز با استقامت باشند، بر دویست نفر غلبه مى کنند و اگر هزار نفر باشند بر دو هزار نفر به فرمان خدا پیروز مى شوند» (فَاِنْ یَکُنْ مِنْکُمْ مِائَةٌ صابِرَةٌ یَغْلِبُوا مِائَتَیْنِ وَاِنْ یَکُنْ مِنْکُمْ اَلْفٌ یَغْلِبُوا اَلْفَیْنِ بِاِذْنِ اللهِ).

ولى در هر حال فراموش نکنید که «خداوند با صابران است» (وَاللهُ مَعَ الصّابِرینَ).

یعنى هنگامى که مسلمانان گرفتار ضعف و سستى شوند و در میان آنها افراد تازه کار و ناآزموده و ساخته نشده، بوده باشند مقیاس سنجش همان نسبت دو برابر است، ولى به هنگامى که افراد ساخته شده و ورزیده و قوى الایمان همانند بسیارى از رزمندگان بدر بوده باشند این نسبت تا ده برابر ترقى مى کند.

هر یک از این دو حکم مذکور در دو آیه، مربوط به دو گروه مختلف و در شرایط متفاوت است.