قبل از ورود در تفسیر آیات این سوره ذکر چند امر لازم است:
1ـ تمام آیات این سوره جز چند آیه که در آخر آن آمده سرگذشت جالب و شیرین و عبرت انگیز پیامبر خدا یوسف(ع) را بیان مى کند و به همین دلیل این سوره به نام یوسف نامیده شده است و نیز به همین جهت از مجموع 27 بار ذکر نام یوسف در قرآن 25 مرتبه آن در این سوره است، و فقط و مورد آن در سوره هاى دیگر (سوره غافر آیه 34 و أنعام آیه 84) مى باشد.
محتواى این سوره بر خلاف سوره هاى دیگر قرآن همگى به هم پیوسته و بیان فرازهاى مختلف یک داستان است، که در بیش از ده بخش با بیان فوق العاده گویا، جذاب، فشرده، عمیق و مهیج آمده است.
گرچه داستان پردازان بى هدف، و یا آنها که هدفهاى پست و آلوده اى دارند سعى کرده اند از این سرگذشت آموزنده یک داستان عشقى محرک براى هوسبازان بسازند و چهره واقعى یوسف و سرگذشت او را مسخ کنند، و حتى در شکل یک فیلم عشقى به روى پرده سینما بیاورند ولى قرآن که همه چیزش الگو و «اسوه» است، در لابلاى این داستان عالیترین درسهاى عفت و خویشتن دارى و تقوا و ایمان و تسلط بر نفس را، منعکس ساخته آنچنان که هر انسانى ـهرچند، بارها آن را خوانده باشدـ باز به هنگام خواندنش بى اختیار تحت تأثیر جذبه هاى نیرومندش قرار مى گیرد.
و به همین جهت قرآن نام زیباى «اَحْسَن الْقَصَص» (بهترین داستانها) را بر آن گذارده است، و در آن براى «اولوالالباب» (صاحبان مغز و اندیشه) عبرتها بیان کرده است.
2ـ دقت در آیات این سوره این واقعیت را براى انسان روشنتر مى سازد که قرآن در تمام ابعادش معجزه است، چرا که قهرمانهایى که در داستانها معرفى مى کند ـ قهرمانهاى واقعى و نه پندارى ـ هرکدام در نوع خود بى نظیرند.
ابراهیم قهرمان بت شکن با آن روح بلند و سازش ناپذیر در برابر طاغوتیان.
موسى آن قهرمان تربیت یک جمعیت لجوج در برابر یک طاغوت عصیانگر.
یوسف آن قهرمان پاکى و پارسایى و تقوا، در برابر یک زن زیباى هوسباز و حیله گر.
و از این گذشته قدرت بیان وحى قرآنى در این داستان آنچنان تجلى کرده که انسان را به حیرت مى اندازد، زیرا این داستان چنانکه مى دانیم در پاره اى از موارد به مسائل بسیار باریک عشقى منتهى مى گردد، و قرآن بى آنکه آنها را درز بگیرد، و از کنار آن بگذرد تمام این صحنه ها را با ریزه کاریهایش طورى بیان مى کند که کمترین احساس منفى و نامطلوب در شنونده ایجاد نمى گردد، در متن تمام قضایا وارد مى شود اما در همه جا اشعه نیرومندى از تقوا و پاکى، بحثها را احاطه کرده است.
