(آیه 45) در اینجا روى سخن به پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)است ولى نتیجه آن براى مؤمنان; وبه این ترتیب آیات گذشته را که پیرامون بخشى از وظایف مؤمنان بحث مى کرد تکمیل مى کند.
در این آیه وآیه بعد پنج توصیف براى پیامبر(صلى الله علیه وآله)آمده، ودر دو آیه بعد از آن بیان پنج وظیفه است که همه به یکدیگر مربوط ومکمل یکدیگر مى باشند.
نخست مى فرماید: «اى پیامبر! ما تو را به عنوان شاهد وگواه فرستادیم» (یا اَیُّهَا النَّبِىُّ اِنّا اَرْسَلْناکَ شاهِدًا).
او از یکسو گواه اعمال امت است، چرا که اعمال آنها را مى بیند واز سوى دیگر شاهد وگواه بر انبیاى پیشین است که آنها خود گواه امت خویش بودند واز سوى سوم وجود تو با اوصاف واخلاقت، با برنامه هاى سازنده ات، با سوابق درخشانت وبا عملکرد شاهد وگواه بر حقانیت مکتبت، وشاهد وگواه بر عظمت وقدرت پروردگار است.
سپس به توصیف دوم وسوم پرداخته، مى فرماید: «ما تو را بشارت دهنده وانذارکننده» قرار دادیم (وَمُبَشِّرًا وَنَذیرًا).
بشارت دهنده نیکوکاران به پاداش بى پایان پروردگار، به سلامت وسعادت جاودان، به پیروزى وموفقیت پرافتخار.
وانذارکننده کافران ومنافقان از عذاب دردناک الهى، از خسارت تمام سرمایه هاى وجودى، واز سقوط در دامان بدبختى در دنیا وآخرت.
(آیه 46) این آیه به چهارمین وپنجمین وصف پیامبر اشاره کرده، مى گوید: «ما تو را دعوت کننده به سوى الله به فرمان او (قرار دادیم) وهم چراغ روشنى بخش» (وَداعِیًا اِلَى اللهِ بِاِذْنِه وَسِراجًا مُنیرًا).
او چراغ روشنى است که خودش گواه خویش است، تاریکیها وظلمات را مى زداید، وچشمها ودلها را به سوى خود متوجّه مى کند، وهمان گونه که «آفتاب آمد دلیل آفتاب» وجود او نیز دلیل حقانیت اوست.
وجود پیامبر(صلى الله علیه وآله)مایه آرامش، وفرار دزدان دین وایمان وپرورش ونموّ روح ایمان واخلاق، وخلاصه مایه حیات وجنبش وحرکت است، وتاریخ زندگى او شاهد وگواه زنده این موضوع است.
(آیه 47) همان طور که گفتیم در این آیه وآیه بعد بیان پنج وظیفه از وظائف مهم پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)به دنبال بیان اوصاف پنج گانه است.
نخست مى فرماید: «به مؤمنان بشارت ده که براى آنها از سوى خدا فضل وپاداش بزرگى است» (وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنینَ بِاَنَّ لَهُمْ مِنَ اللهِ فَضْلاً کَبیرًا).
اشاره به اینکه مسأله «تبشیر» پیامبر(صلى الله علیه وآله)تنها محدود به پاداش اعمال نیک مؤمنان نمى شود، بلکه خداوند آن قدر از فضل خود به آنها مى بخشد که موازنه میان عمل وپاداش را بکلى برهم مى زند.
(آیه 48) بعد از آن به دستور دوم وسوم پرداخته، مى گوید: «واز کافران ومنافقان اطاعت مکن» (وَلا تُطِعِ الْکافِرینَ وَالْمُنافِقینَ).
بدون شک رسول خدا(صلى الله علیه وآله)هرگز اطاعتى از کافران ومنافقان نداشت، اما اهمیت موضوع به قدرى است که به عنوان تأکید براى شخص پیامبر(صلى الله علیه وآله)وهشدار وسرمشقى براى دیگران، روى این موضوع مخصوصاً تکیه مى کند، چه این که از خطرات مهمى که بر سر راه رهبران راستین قرار دارد به سازش وتسلیم کشیده شدن در اثناء مسیر است.
سپس در چهارمین وپنجمین دستور چنین مى گوید: «اعتنایى به آزارهاى آنها مکن، بر خدا توکل نما وهمین بس که خدا حامى ومدافع توست» (وَدَعْ اَذیهُمْ وَتَوَکَّلْ عَلَى اللهِ وَکَفى بِاللهِ وَکیلاً).
این قسمت از آیه نشان مى دهد که آنها براى تسلیم ساختن پیامبر(صلى الله علیه وآله)او را سخت در فشار قرار داده بودند، وانواع آزارها چه از طریق زخم زبان وبدگویى وجسارت، وچه از طریق آزار بدنى، وچه محاصره اقتصادى نسبت به او ویارانش روا مى داشتند.
تاریخ مى گوید پیامبر(صلى الله علیه وآله)ومؤمنان نخستین همچون کوه در مقابل انواع آزارها ایستادگى به خرج دادند وهرگز ننگ تسلیم وشکست را نپذیرفتند، وسرانجام در اهداف خود پیروز شدند.
