(آیه 57) از آنجا که در آیات پیشین سخن از گروهى از کافران تاریک دل ومتعصّب در میان بود، در اینجا همان بحث را تعقیب مى کند.
نخست مى گوید، «چه کسى ستمکارتر است از آنها که به هنگام تذکّر آیات پروردگارشان از آن روى مى گردانند وکارهاى گذشته خود را به دست فراموشى مى سپارند» (وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ ذُکِّرَ بِآیاتِ رَبِّه فَاَعْرَضَ عَنْها وَنَسِىَ ما قَدَّمَتْ یَداهُ).
تعبیر به «تذکر» (یادآورى) گویا اشاره به این است که تعلیمات انبیاء از قبیل یادآورى حقایقى است که بطور فطرى در اعماق روح انسان وجود دارد وکار پیامبران پرده برداشتن از روى آن است.
جالب این که در این آیه از سه طریق به این کوردلان درس بیدارى مى دهد: نخست این که: این حقایق با فطرت ووجدان وجان شما کاملا آشناست، دیگر این که از سوى پروردگار خودتان آمده وسوم این که: فراموش نکنید شما خطاهایى انجام داده اید که برنامه انبیاء براى شستشوى آنهاست.
ولى این عده با همه اینها هرگز ایمان نمى آورند، «چرا که مابر دلهایشان پرده افکنده ایم تا نفهمند! ودر گوشهایشان سنگینى قرار داده ایم» تا صداى حق را نشنوند (اِنّا جَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ اَکِنَّةً اَنْ یَفْقَهُوهُ وَ فى آذانِهِمْ وَقْرًا).
«ولذا اگر آنها را به سوى هدایت بخوانى هرگز هدایت را پذیرا نخواهند شد» (وَاِنْ تَدْعُهُمْ اِلَى الْهُدى فَلَنْ یَهْتَدُوا اِذًا اَبَدًا).
(آیه 58) و از آنجا که برنامه تربیتى خداوند نسبت به بندگان چنین است که تا آخرین مرحله به آنها فرصت مى دهد وهرگز مانند جباران روزگار فوراً اقدام به مجازات نمى کند ـبلکه «رحمت واسعه» او همیشه ایجاب مى کند که حداکثر فرصت را به گناهکاران بدهدـ در این آیه مى گوید: «پروردگار تو آمرزنده وصاحب رحمت است» (وَرَبُّکَ الْغَفُورُ ذُوالرَّحْمَةِ).
«اگر مى خواست آنها را به اعمالشان مجازات کند هر چه زودتر عذاب را بر آنها مى فرستاد» (لَوْ یُؤاخِذُهُمْ بِما کَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذْابَ).
«ولى براى آنها موعدى است که با فرارسیدن آن راه فرارى نخواهند داشت» (بَلْ لَهُمْ مَوْعِدٌ لَنْ یَجِدُوا مِنْ دُونِه مَوْئِلاً).
غفران او ایجاب مى کند که توبه کاران را بیامرزد و رحمت او اقتضا مى کند که درعذاب غیر آنها نیز تعجیل نکند شاید به صفوف توبه کاران بپیوندند ولى عدالت او هم اقتضا مى کند وقتى طغیان وسرکشى به آخرین درجه رسیدحسابشان را صاف کند.
(آیه 59) وسرانجام براى آخرین تذکر وهشدار در این سلسله آیات، سرنوشت تلخ ودردناک ستمکاران پیشین را یادآورى کرده، مى گوید: «واینها شهرها وآبادیهایى است که (ویرانه هاى آنها در برابر چشم شما قرار دارد، و) ما آنها را به هنگامى که مرتکب ظلم وستم شدند هلاک کردیم، و(در عین حال در عذابشان تعجیل ننمودیم، بلکه) موعدى براى هلاکشان قرار دادیم» (وَتِلْکَ الْقُرى اَهْلَکْناهُمْ لَمّا ظَلَمُوا وَجَعَلْنا لِمَهْلِکِهِمْ مَوْعِدًا).
