(آیه 43) باز در اینجا به گوشه دیگرى از شگفتیهاى آفرینش وعلم وحکمت وعظمتى که ماوراى آن نهفته است برخورد مى کنیم که همه دلائل توحید ذات پاک اویند.
روى سخن را به پیامبر(صلى الله علیه وآله)کرده، مى گوید: «آیا ندیدى که خداوند ابرهایى را به آرامى مى راند، سپس آنها را با هم پیوند مى دهد، وبعد متراکم مى سازد»؟! (اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللهَ یُزْجى سَحابًا ثُمَّ یُؤَلِّفُ بَیْنَهُ ثُمَّ یَجْعَلُهُ رُکامًا).
پس در این حال دانه هاى باران را مى بینى که از لابلاى ابرها خارج مى شوند» وبر کوه ودشت وباغ وصحرا فرو مى بارند (فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلالِه).
آرى! باران است که زمینهاى مرده را زنده مى کند، لباس حیات در پیکر درختان وگیاهان مى پوشاند، وانسان وحیوانات را سیراب مى کند.
سپس به یکى دیگر از پدیده هاى شگفت انگیز آسمان وابرها اشاره کرده، مى گوید: «و(خدا) از آسمان، از کوههایى که در آسمان است، دانه هاى تگرگ را نازل مى کند» (وَیُنَزِّلُ مِنَ السَّماءِ مِنْ جِبال فیها مِنْ بَرَد).
منظور از کوهها، توده هاى عظیم ابر است، که در عظمت وبزرگى بسان کوه است.
تگرگهایى که «هر کس را بخواهد به وسیله آن زیان مى رساند» (فَیُصیبُ بِه مَنْ یَشاءُ).
شکوفه هاى درختان، میوه ها وزراعتها، وحتى گاه حیوانها وانسانها از آسیب آن در امان نیستند.
«واز هرکس بخواهد این عذاب وزیان را برطرف مى سازد» (وَیَصْرِفُهُ عَنْ مَنْ یَشاءُ).
آرى! اوست که از یک ابر گاهى باران حیات بخش نازل مى کند وگاه با مختصر تغییر آن را مبدل به تگرگهاى زیان بار وحتى کشنده مى کند، واین نهایت قدرت وعظمت او را نشان مى دهد که سود وزیان ومرگ وزندگى انسان را در کنار هم چیده بلکه در دل هم قرار داده است!
ودر پایان آیه به یکى دیگر از پدیده هاى آسمانى که از آیات توحید است اشاره کرده، مى گوید: «نزدیک است درخشندگى برق ابرها، چشمهاى انسان را ببرد» (یَکادُ سَنا بَرْقِه یَذْهَبُ بِالاَْبْصارِ).
ابرهایى که در حقیقت از ذرات «آب» تشکیل شده است به هنگامى که حامل نیروى برق مى شود، آن چنان «آتشى» از درونش بیرون مى جهد که برقش چشمها را خیره، ورعدش گوشها را از صداى خود پر مى کند، وگاه همه جا را مى لرزاند، این نیروى عظیم در لابلاى این بخار لطیف راستى شگفت انگیز است!
(آیه 44) در این آیه به یکى دیگر از آیات خلقت ونشانه هاى عظمت پروردگار که همان خلقت شب وروز وویژگیهاى آنهاست اشاره کرده، مى فرماید: «خداوند شب وروز را دگرگون مى سازد، ودر این عبرتى است براى صاحبان بصیرت» (یُقَلِّبُ اللهُ اللَّیْلَ وَالنَّهارَ اَنَّ فى ذلِکَ لَعِبْرَةً لاُِولِى الاَْبْصارِ).
این دگرگونى ـیعنى آمد وشد شب وروز وتغییرات تدریجى آنهاـ براى انسان جنبه حیاتى دارد، ودرس عبرتى است براى «اولى الابصار».
(آیه 45) این آیه به یکى از مهمترین چهره هاى نظام آفرینش که از روشنترین دلائل توحید است یعنى مسأله حیات در صورتهاى متنوعش اشاره کرده، مى گوید: «خداوند هر جنبنده اى را از آبى آفرید» (وَاللهُ خَلَقَ کُلَّ دابَّة مِنْ ماء).
منظور از «آب» نطفه است واحتمال دارد اشاره به پیدایش نخستین «موجود» باشد، زیرا هم طبق بعضى از روایات اسلامى اولین موجودى را که خدا آفریده آب بوده وانسانها را بعداً از آن آب آفرید وهم طبق فرضیه هاى علمى جدید نخستین جوانه «حیات» در دریاها ظاهر شده، واین پدیده قبل از همه جا بر اعماق یا کنار دریاها حاکم شده است.
وبا این که اصل همه آنها به آب باز مى گردد با این حال خلقتهاى بسیار متفاوت وشگفت انگیزى دارند: «پس گروهى از آنها بر شکم خود راه مى روند» (خزندگان) (فَمِنْهُمْ مَنْ یَمْشى عَلى بَطْنِه).
«وگروهى بر روى دوپا راه مى روند» انسانها وپرندگان (وَمِنْهُمْ مَنْ یَمْشى عَلى رِجْلَیْنِ).
«وگروهى بر روى چهارپا راه مى روند» چهارپایان (وَمِنْهُمْ مَنْ یَمْشى عَلى اَرْبَع).
تازه منحصر به اینها نیست وحیات چهره هاى فوق العاده متنوع دارد اعم از موجوداتى که در دریا زندگى مى کنند ویا حشرات که هزاران نوع دارند وهزاران صورت لذا در پایان آیه مى فرماید: «خداوند هر چه را اراده کند مى آفریند» (یَخْلُقُ اللهُ ما یَشاءُ).
«چرا که خدا بر همه چیز تواناست» (اِنَّ اللهَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ).
