(آیه 20) در اینجا نکات جالبى از دلائل توحید ونشانه هاى پروردگار را در نظام عالم هستى بازگو کرده، وبحثهاى گذشته را تکمیل مى نماید.

نخست به سراغ آفرینش انسان که اولین ومهمترین موهبت الهى بر اوست مى رود ومى گوید: «یکى از نشانه هاى او این است که شما را از خاک آفرید، سپس شما انسانهایى شدید که در روى زمین منتشر گشتید» (وَمِنْ آیاتِه اَنْ خَلَقَکُمْ مِنْ تُراب ثُمَّ اِذا اَنْتُمْ بَشَرٌ تَنْتَشِرُونَ).

در این آیه به دو نشانه عظمت الهى اشاره شده: یکى آفرینش انسان از خاک که ممکن است اشاره به آفرینش نخستین انسان یعنى آدم بوده باشد، یا آفرینش همه انسانها از خاک چرا که مواد غذایى تشکیل دهنده وجود انسان، همه مستقیماً یا بطور غیرمستقیم از خاک گرفته مى شود.

دوم: تکثیر نسل انسان وانتشار فرزندان آدم در سراسر روى زمین است.

(آیه 21) این آیه نیز بخش دیگرى از آیات انفسى را که در مرحله بعد از آفرینش انسان قرار دارد مطرح کرده، مى فرماید: «واز نشانه هاى او این که همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنها آرامش یابید» (وَمِنْ آیاتِه اَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ اَنْفُسِکُمْ اَزْواجًا لِتَسکُنُوا اِلَیْها).

واز آنجا که ادامه این پیوند درمیان همسران، نیاز به یک جاذبه وکشش قلبى وروحانى دارد به دنبال آن اضافه مى کند: «ودر میان شما مودّت ورحمت قرار داد» (وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً).

ودر پایان آیه براى تأکید بیشتر مى فرماید: «در این نشانه هایى است براى گروهى که تفکّر مى کنند» (اِنَّ فى ذلِکَ لاَیات لِقَوْم یَتَفَکَّرُونَ).

واز اینجا مى توان نتیجه گرفت آنها که پشت پا به این سنت الهى مى زنند وجود ناقصى دارند، چرا که یک مرحله تکاملى آنها متوقف شده مگر آن که به راستى شرایط خاص وضرورتى ایجاب تجردّ کند.

(آیه 22) این آیه معجونى از آیات آفاقى وانفسى است: نخست به مسأله خلقت آسمانها وزمین اشاره کرده، مى گوید: «از نشانه هاى بزرگ خدا آفرینش آسمانها وزمین است» (وَمِنْ آیاتِه خَلْقُ السَّمواتِ وَالاَْرْضِ).

آسمانها با آن همه کرات، با آن همه منظومه ها وکهکشانها، آسمانهایى که اندیشه بلندپرواز انسان از درک عظمت آن عاجز وفکر از مطالعه آن خسته مى شود وهرقدر علم ودانش انسان پیش مى رود نکته هاى تازه اى از عظمتش آشکار مى گردد.

سپس سخن را به یکى از آیات بزرگ انفسى منتقل ساخته، مى گوید: «واختلاف زبانها ورنگهاى شما» نیز از آیات عظمت اوست! (وَاخْتِلافُ اَلْسِنَتِکُمْ وَاَلْوانِکُمْ).

که براى سازمان یافتن اجتماع بشر خداوند صداها ورنگها را مختلف قرار داده است وهمچنین زبانها ونژادها را.

قرآن در پایان آیه مى گوید: «در این امور نشانه هایى است براى عالمان واندیشمندان» (اِنَّ فى ذلِکَ لاَیات لِلْعالِمینَ).

چرا که آنها بیش از هرکس از این اسرار آگاه مى شوند.