(آیه 39) از آنجا که در آیات گذشته سخن از نور خدا، نور ایمان وهدایت، بود، براى تکمیل این بحث، وروشن شدن حال آنها در مقایسه با دیگران، در اینجا از ظلمت کفر وجهل وبى ایمانى، وکافران تاریک دل ومنافقان گمراه سخن مى گوید.
سخن از کسانى است که در بیابان خشک وسوزان زندگى به جاى آب به دنبال سراب مى روند، واز تشنگى جان مى دهند، در حالى که مؤمنان در پرتو ایمان چشمه زلال هدایت را یافته ودر کنار آن آرمیده اند.
نخست مى گوید: «وکسانى که کافر شدند اعمالشان همچون سرابى است در یک کویر، که انسان تشنه آن را (از دور) آب مى پندارد» (وَالَّذینَ کَفَرُوا اَعْمالُهُمْ کَسَراب بِقیعَة یَحْسَبُهُ الظَّمْـانُ ماءً).
«اما هنگامى که به سراغ آن مى آید چیزى نمى یابد» (حَتّى اِذا جاءَهُ لَمْ یَجِدْهُ شَیْئًا).
«وخدا را نزد اعمال خود مى یابد وحساب او را صاف مى کند»! (وَوَجَدَ اللهَ عِنْدَهُ فَوَفّیهُ حِسابَهُ).
«وخداوند سریع الحساب است»! (وَاللهُ سَریعُ الْحِسابِ).
(آیه 40) سپس به مثال دوم مى پردازد، مى گوید: و«یا (اعمال این کافران) همانند) ظلماتى است در یک اقیانوس پهناور که موج آن را پوشانده وبر فراز آن موج دیگرى وبر فراز آن ابرى تاریک است» (اَوْ کَظُلُمات فى بَحْر لُجِّىٍّ یَغْشیهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِه مَوْجٌ مِنْ فَوْقِه سَحابٌ).
وبه این ترتیب «ظلمتهایى است که یکى بر فراز دیگرى قرار گرفته»! (ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْض).
آن چنان که هرکس در میان آن گرفتار شود آن قدر تاریک وظلمانى است که «اگر دست خود را بیرون آورد ممکن نیست آن را ببیند»! (اِذا اَخْرَجَ یَدَهُ لَمْ یَکَدْ یَریها).
آرى! نور حقیقتى در زندگى انسانها فقط نور ایمان است وبدون آن فضاى حیات تیره وتار وظلمانى خواهد بود، اما این نور ایمان تنها از سوى خداست «وکسى که خدا نورى برایش قرارنداده نورى براى او نیست» (وَمَنْ لَمْ یَجْعَلِ اللهُ لَهُ نُورًا فَمالَهُ مِنْ نُور).
