(آیه 2) بعد از ذکر حروف مقطعه به یکى از مهمترین مسائل زندگى بشر که مسأله شداید وفشارها وآزمونهاى الهى است اشاره کرده، مى گوید: «آیا مردم گمان کردند همین اندازه که اظهار ایمان کنند (وشهادت به توحید ورسالت پیامبر دهند) به حال خود واگذارده خواهند شد وآنها امتحان نمى شوند»؟! (اَحَسِبَ النّاسُ اَنْ یُتْرَکُوا اَنْ یَقُولُوا آمَنّا وَهُمْ لایُفْتَنُونَ).

(آیه 3) بعد بلافاصله به ذکر این حقیقت مى پردازد که امتحان یک سنّت همیشگى وجاودانى الهى است، امتحان مخصوص شما جمعیت مسلمانان نیست، سنتى است که در تمام امتهاى پیشین جارى بوده است، مى فرماید: «ما کسانى را که قبل از آنها بودند آزمایش کردیم» (وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ).

آنها را نیز در کوره هاى سخت امتحان افکندیم، آنها نیز همچون شما در فشار دشمنان بى رحم وجاهل وبى خبر ومتعصب ولجوج قرار داشتند.

باید هم چنین باشد چرا که در مقام ادعا هرکس مى تواند خود را برترین مؤمن، بالاترین مجاهد، وفداکارترین انسان معرفى کند، باید وزن وقیمت وارزش این ادعاها از طریق آزمون روشن شود.

آرى «باید خدا بداند چه کسانى راست مى گویند، وچه کسانى دروغگو هستند» (فَلَیَعْلَمَنَّ اللهُ الَّذینَ صَدَقُوا وَلَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبـینَ).

بدیهى است خدا همه اینها را مى داند، منظور از «علم» در اینجا ظهور آثار وشواهد عملى است، یعنى باید علم خدا درباره مردم عملا در خارج پیاده شود، وتحقق عینى یابد، وهر کس آنچه را در درون دارد بیرون ریزد، تا ثواب وجزا وکیفر مفهوم داشته باشد.