الف) پیدا کردن رهبر دانشمند واستفاده از پرتو علم او به قدرى اهمیت دارد که حتى پیامبر اولواالعزمى همچون موسى این همه راه به دنبال او مى رود واین سرمشقى است براى همه انسانها در هر حد وپایه اى از علم و در هر شرائط وسنوسال.
ب) جوهره علم الهى از عبودیت وبندگى خدا سرچشمه مى گیرد.
ج) همواره علم را براى عمل باید آموخت چنانکه موسى به دوست عالمش مى گوید: «... مِمّا عُلِّمْتَ رُشْدًا» (دانشى به من بیاموز که راهگشاى من به سوى هدف ومقصد باشد) یعنى; من دانش را تنها براى خودش نمى خواهم بلکه براى رسیدن به هدف مى طلبم.
د) درکارها نباید عجله کرد چرا که بسیارى از امور نیاز به فرصت مناسب دارد.
هـ) چهره ظاهر و چهره باطن اشیا وحوادث، مسأله مهم دیگرى است که این داستان به ما مى آموزد، ما نباید در مورد رویدادهاى ناخوشایند که در زندگیمان پیدا مى شود عجولانه قضاوت کنیم، چه بسیارند حوادثى که ما آن را ناخوش داریم اما بعداً معلوم مى شود که از الطاف خفیه الهى بوده است.
این همان است که قرآن در آیه 122 سوره بقره به آن اشاره کرده است.
و) اعتراف به واقعیتها وموضعگیرى هماهنگ با آنهاـ هنگامى که موسى سه بار بطور ناخواسته گرفتار پیمان شکنى در برابر دوست عالمش شد در برابر این واقعیت تلخ، لجاجت به خرج نداد، ومنصفانه حق را به آن مرد عالم داد، صمیمانه از او جدا شد وبرنامه کار خویش را پیش گرفت.
انسان نباید تا آخر عمر مشغول آزمایش خویش باشد وزندگى را به آزمایشگاهى براى آینده اى که هرگز نمى آید تبدیل کند، هنگامى که چند بار مطلبى را آزمود باید به نتیجه آن گردن نهد.
ز) آثار ایمان پدران براى فرزندان: خضر به خاطر یک پدر صالح ودرستکار، حمایت از فرزندانش را در آن قسمتى که مى توانست بر عهده گرفت، یعنى فرزند در پرتو ایمان و امانت پدر مى تواند سعادتمند شود و نتیجه نیک آن عائد فرزند او هم بشود.
ح) کوتاهى عمر به خاطر آزار پدر و مادر: جایى که فرزندى به خاطر آن که در آینده پدر ومادر خویش را آزار مى دهد ودر برابر آنها طغیان وکفران مى کند ویا آنها را از راه الهى به در مى برد مستحق مرگ باشد چگونه است حال فرزندى که هم اکنون مشغول به این گناه است، آنها در پیشگاه خدا چه وضعى دارند.
ط) مردم دشمن آنند که نمى دانند! بسیار مى شود که کسى در باره ما نیکىمى کند اما چون از باطن کار خبر نداریم آن را دشمنى مى پنداریم، وآشفته مى شویم، مخصوصاً در برابر آنچه نمى دانیم کم صبر وبى حوصله هستیم. اما داستان فوق به ما مى گوید نباید در قضاوت شتاب کرد، باید ابعاد مختلف هرموضوعى را بررسى نمود.
ى) ادب شاگرد واستاد: در گفتگوهایى که میان موسى و آن مرد عالم الهى ردوبدل شد نکته هاى جالبى پیرامون ادب شاگرد واستاد به چشم مى خورد،ازجمله:
1ـ موسى خود را به عنوان تابع خضر معرفى مى کند «اَتَّبِعُکَ».
2ـ در مقام تواضع، علم استاد را بسیار معرفى مى کند وخود را طالب فراگرفتن گوشه اى از علم او «مِمّا عُلِّمْتَ» ـ دقت کنید.
