(آیه 10) از آنجا که در آیات گذشته بحثهاى صریحى از «مؤمنان صالح» و«مشرکان» آمده بود در این آیه به گفتگو پیرامون گروه سوم یعنى «منافقان» مى پردازد، مى گوید: «واز مردم کسانى هستند که مى گویند: به خدا ایمان آورده ایم! اما هنگامى که در راه خدا شکنجه وآزار مى بینند، آزار مردم را همچون عذاب الهى مى شمارند» واز آن سخت وحشت مى کنند (وَمِنَ النّاسِ مَنْ یَقُولُ آمَنّا بِاللهِ فَاِذا اُوذِىَ فِى اللهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النّاسِ کَعَذابِ اللهِ).
«ولى هنگامى که پیروزى از سوى پروردگارت (براى شما) بیاید، مى گویند: ما هم با شما بودیم» ودر این پیروزى شریکیم (وَلَئِنْ جاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّکَ لَیَقُولُنَّ اِنّا کُنّا مَعَکُمْ).
آیا اینها گمان مى کنند خدا از اعماق قلبشان با خبر نیست؟
«آیا خداوند به آنچه در سینه هاى جهانیان است آگاهتر نیست»؟ (اَوَلَیْسَ اللهُ بِاَعْلَمَ بِما فى صُدُورِ الْعالَمینَ).
(آیه 11) در این آیه باز براى تأکید بیشتر مى افزاید: «بطور قطع خداوند مؤمنان را مى شناسد، ونیز بطور یقین خداوند منافقان را نیز مى شناسد» (وَلَیَعْلَمَنَّ اللهُ الَّذینَ آمَنُوا وَلَیَعْلَمَنَّ الْمُنافِقینَ).
اگر ساده لوحانى فکر مى کنند مى توانند با اخفاى حقایق از قلمرو علم خدا دور بمانند سخت در اشتباهند.
«منافقین» معنى وسیعى دارد وافراد ضعیف الایمانى را که با مختصر فشارى تغییر عقیده مى دهند نیز شامل مى شود.
(آیه 12) این آیه به یک نمونه از منطقهاى سست وپوچ مشرکان اشاره کرده، مى گوید: «کافران به مؤمنان گفتند: شما بیایید از راه وآیین ما پیروى کنید و(اگر گناهى داشته باشید) ما گناه شما را به دوش مى گیریم» (وَقالَ الَّذینَ کَفَرُوا لِلَّذینَ آمَنُوا اتَّبِعُوا سَبیلَنا وَلْنَحْمِلْ خَطایاکُمْ).
امروز نیز بسیارى از وسوسه گران را مى بینیم که هنگام دعوت به یک عمل خلاف مى گویند اگر گناهى دارد به گردن ما! در حالى که مى دانیم هیچ کس نمى تواند گناه دیگرى را به گردن بگیرد، چرا که خداوند عادل است وکسى را به جرم دیگرى مجازات نمى کند.
لذا در جمله بعد با صراحت مى گوید: «آنها هرگز چیزى از خطاها وگناهان اینها را بر دوش نخواهند گرفت، آنها دروغ مى گویند» (وَماهُمْ بِحامِلینَ مِنْ خَطایاهُمْ مِنْ شَىْء اِنَّهُمْ لَکاذِبُونَ).
(آیه 13) سپس براى این که تصور نشود این دعوت کنندگان به کفر وشرک وبت پرستى وظلم، در برابر این عملشان مجازاتى ندارند در این آیه مى افزاید، «آنها بارهاى سنگین گناهانشان را بر دوش مى کشند، وبارهاى دیگرى را اضافه بر بارهاى سنگین خودشان»! (وَلَیَحْمِلُنَّ اَثْقالَهُمْ واَثْقالاً مَعَ اَثْقالِهِمْ).
این بار گناه اضافى همان بار گناه اضلال واغوا کردن وتشویق دیگران به گناه است، همان بار سنت بد گذاردن.
ودر پایان آیه مى افزاید: «آنها بطور قطع در روز قیامت از افتراها ودروغهایى که مى بستند سؤال مى شوند» وباید خود جوابگوى آن باشند (وَلَیُسْئَلُنَّ یَوْمَ الْقِیمَةِ عَمّا کانُوا یَفْتَرُونَ).
