(آیه 11) در آیات گذشته سخن از دو گروه در میان بود گروه پیروان گمراه، ورهبران گمراه کننده، اما در اینجا سخن از گروه سومى است که همان افراد ضعیف الایمان هستند.
قرآن در توصیف این گروه چنین مى گوید: «وبعضى از مردم خدا را تنها با زبان مى پرستند» اما ایمان قلبى آنها بسیار سطحى وضعیف است (وَمِنَ النّاسِ مَنْ یَعْبُدُاللهَ عَلى حَرْف) وبا کوچکترین چیزى ایمانشان بر باد فنا مى رود.
سپس قرآن به تشریح تزلزل ایمان آنها پرداخته، مى گوید: «پس آنها چنانند که اگر (دنیا به آنها رو کند ونفع و) خیرى به آنان برسد حالت اطمینان پیدا مى کنند! (وآن را دلیل بر حقانیت اسلام مى گیرند) اما اگر به وسیله گرفتاریها وپریشانى وسلب نعمت مورد آزمایش قرار گیرند دگرگون مى شوند» وبه کفر رو مى آورند! (فَاِنْ اَصابَهُ خَیْرٌ اطْمَاَنَّ بِه وَاِنْ اَصابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلى وَجْهِه).
گوئى آنها دین وایمان را به عنوان یک وسیله نیل به مادیان پذیرفته اند که اگر این هدف تأمین شد دین را حق مى دانند وگرنه بى اساس!
ودر پایان آیه اضافه مى کند: وبه این ترتیب «آنها هم دنیا را از دست داده اند وهم آخرت را» (خَسِرَ الدُّنْیا وَالاْخِرَةَ).
و«این همان خسران وزیان آشکار است» که انسان هم دینش بر باد رود وهم دنیایش (ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبینُ).
(آیه 12) این آیه به عقیده شرک آلود این گروه مخصوصاً بعد از انحراف از توحید وایمان به خدا اشاره کرده، مى گوید: «او جز خدا کسى را مى خواند که نه زیانى مى تواند به او برساند ونه سودى» (یَدْعُوا مِنْ دُونِ اللهِ ما لا یَضُرُّهُوَما لایَنْفَعُهُ).
اگر دلیل معیار حقانیت دین را اقبال وادبار دنیا مى گیرد، پس چرا به سراغ بتهایى مى رود که موجوداتى هستند بى خاصیت وفاقد هرگونه اثر در سرنوشت انسانها؟!
آرى! «این گمراهى بسیار عمیقى است» (ذلِکَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعیدُ).
فاصله آن از خط صراط مستقیم آن چنان زیاد است که امید بازگشتشان به سوى حق بسیار کم است.
(آیه 13) باز مطلب را از این فراتر برده، مى گوید: «او کسى را مى خواند که زیانش از نفعش نزدیکتر است»! (یَدْعُوا لَمَنْ ضَرُّهُ اَقْرَبُ مِنْ نَفْعِه).
چرا که این معبودهاى ساختگى در دنیا فکر آنها را به انحطاط وپستى وخرافات سوق مى دهند، ودر آخرت آتش سوزان را براى آنها به ارمغان مى آورند.
ودر پایان آیه اضافه مى کند: «چه بد مولا ویاورى هستند این بتها، وچه بد مونس ومعاشرى» (لَبِئْسَ الْمَوْلى وَلَبِئْسَ الْعَشیرُ).
(آیه 14) واز آنجا که روش قرآن این است که مسائل نیک وبد را در مقایسه با هم بیان مى کند تا نتیجه گیرى آن کاملتر وروشنتر باشد در این آیه مى فرماید: «خداوند کسانى را که ایمان آوردند وعمل صالح انجام دادند در باغهایى از بهشت وارد مى کند که نهرها از زیر درختانش جارى است» (اِنَّ اللهَ یُدْخِلُ الَّذینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ جَنّات تَجْرى مِنْ تَحْتِهَا الاَْنْهارُ).
برنامه آنها روشن، خط فکرى وعملى آنها مشخص، مولاى آنها خدا وهمدم ومونسشان انبیاء وشهداء وصالحان وفرشتگان خواهند بود.
آرى! «خدا هر چه را اراده کند انجام مى دهد» (اِنَّ اللهَ یَفْعَلُ ما یُریدُ).
این پاداشهاى بزرگ براى او سهل وآسان است، همان گونه که مجازات مشرکان لجوج ورهبران گمراهشان براى او ساده است.
