حق و طرفدارى از آن، مشکلاتى به همراه دارد; زیرا حق تلخ و باطل شیرین است. حقِّ تلخ، بسان داروى تلخ نجاتبخش است; اما باطلِ شیرین، مانند سمّ مهلک و کشنده است. از این رو، پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) در روایتى مى فرمایند: «اَلْحَقُّ ثَقیلٌ مُرٌّ، وَ الْباطِلُ خَفیفٌ حُلْوٌ، وَ رُبَّ شَهْوَةِ ساعَة تُورِثُ حُزْناً طَویلاً»; حق سنگین و تلخ است، و باطل سبک و شیرین; لیکن چه بسا یک لحظه شهوت پرستى، نگرانى و حزن طولانى در پى داشته باشد.(1)

آرى; حق سنگین و تلخ است; زیرا گاهى به ضرر و زیان انسان تمام مى شود و بسیارى از اوقات حق بر خلاف خواسته هاى درونى و شهوات انسان است و گاهى نیز انجام حق سرزنش دیگران و ناملایمات و مشکلاتى را به همراه دارد که بر انسان گران و سنگین تمام مى شود. اما باطل، سبک و شیرین است; ولى همچون سمّ، مهلک و کشنده است; به همین جهت، چه بسا سبب یک عمر پشیمانى و ندامت و ناراحتى بشود; مثلاً کسى که از روى خواسته نفس براى مدّت کوتاه گناهى را انجام مى دهد که مجازات آن زندان ابد است پس از دست گیرى و بازداشت، کفّاره یک ساعت گناه را باید یک عمر بپردازد.

1- میزان الحکمه، باب 888، حدیث 4100. روایات دیگرى نیز به همین مضمون، در همین باب آمده است.