اعتقاد به معاد به انسان مى آموزد که انسان سر تسلیم در آستان حضرت حق فرو آورد و هرگز به کسى ظلم و خیانت نکند و این اثر به خوبى در کلام مولاى متقیان، على(علیه السلام) دیده مى شود، حضرت در خطبه 224 نهج البلاغه، خطاب به برادرش، عقیل، در جمله اى بسیار زیبا مى فرمایند: «وَ اللّهُ لاََنْ اَبِیتَ عَلى حَسَکِ السَّعْدانِ مُسَهَّداً، اَوْ اُجَرَّ فِى الاَْغْلالِ مُصَفَّداً، اَحَبُّ اِلَىَّ مِنْ اَنْ اَلْقَى اللّهَ وَ رَسُولَهُ یَوْمَ الْقیامَةِ ظالِماً لِبَعْضِ العِبادِ» به خدا قسم اگر على در شب ]به جاى بستر نرم و آرام [بر نوک خارهاى سعدان قرار گیرد و بیدار باشد و روزها او را غل و زنجیر کنند و در کوچه و بازار بگردانند، براى على گواراتر است از این که در روز قیامت خدا و رسولش را ملاقات کند; در حالى که به بنده اى از بندگان خدا ظلم کرده باشد!
آیا چنین زمامدارى ـ که به مبدأ و معاد یقین دارد و آن را باور کرده است ـ هرگز ظلم و خیانت مى کند؟! آیا چنین حاکم و فرمانروایى هیچ گاه تبعیض ناروا انجام مى دهد؟! آیا چنین رییس حکومتى کمترین خطا و اشتباهى را از اطرافیانش مى پذیرد و یا تحمّل مى کند؟!
مسلّماً جواب تمام این سؤالات منفى است; چه این که چنین انسانى معتقد به قیامت است و با اعتقاد به معاد و قیامت، کوچکترین گناه را بزرگ شمرده، آن را مرتکب نمى شود.
آن گاه حضرت در ادامه این خطبه، دو داستان عبرت آموز از برادرش عقیل، و اشعث بن قیس منافق، نقل مى کند که آثار اعتقاد به معاد در این دو داستان به خوبى نمایان است.
* * *
