از آیات چهارگانه این دو مثل مى توان نتیجه گرفت: که «منافق آرامش ندارد» تنهایى و ترس، اضطراب، رسوایى و تمامى خطراتى که آن مسافر تنهاى عقب مانده از قافله را در بیابان تاریک و بى آب و علف و بارانى و پر رعد و برق و صاعقه، تهدید مى کند براى منافق هم متصوّر است; امّا مسلمان مؤمن آرامش دارد; زیرا «آرامش در سایه ایمان خالص به خداست».
خداوند متعال چه زیبا مى فرماید: «اَلَّذینَ آمَنُوا وَ لَمْ یَلْبِسُوا ایمانَهُمْ بِظُلْم اُولئِکَ لَهُمُ الاَْمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ; (آرى) آنهایى که ایمان آوردند و ایمان خود را با شرک و ستم نیالودند، ایمنى تنها از آن آنهاست و آنها هدایت یافتگانند!»
ظلم در این آیه به دو معنا تفسیر شده است : نخست این که ظلم به معناى شرک است و «ایمانهم بظلم» یعنى ایمان خالصى که به شرک آلوده نشده است. دیگر این که ظلم به معناى ستم است و آن بخش از آیه چنین معنا مى شود: ایمانى که همراه ظلم و ستم نباشد باعث ایمنى مؤمنان است.
در آیات دیگر مى خوانیم: «اَلا اِنَّ اَوْلِیاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ اَلَّذینَ آمَنُوا وَ کانُوا یَتَّقُونَ لَهُمُ الْبُشْرى فِى الْحَیَوةِ الدُّنیا وَ فِى الاْخِرَةِ لا تَبْدِیلَ لِکَلِماتِ اللّهِ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ» آگاه باشید (دوستان) اولیاى خدا نه ترسى دارند و نه غمگین مى شوند. همانهایى که ایمان آوردند و (مخالفت فرمان خدا) پرهیز مى کردند در زندگى دنیا و آخرت شاد (و مسرور)ند. وعده هاى الهى تخلّف ناپذیر است! این است آن رستگارى بزرگ!
ناامنى، پریشانى و ترس در این دنیا و آتش و عذاب جهنّم در آخرت نصیب منافقان مى شود و آرامش و اطمینان خاطر، سعادت و رستگارى از آن مؤمنان است. این امر با دانش امروزى نیز به اثبات رسیده است. اخیراً در سمینارى تحت عنوان «تأثیر دین در روح انسان» دانشمندان شرکت کننده در آن بدین نتیجه رسیدند که افراد مؤمن کمتر به بیماریهاى روحى و روانى دچار هستند و این گونه بیماریها بیشتر در افراد بى ایمان بروز مى کند و دیده مى شود; زیرا کسى که به خدا ایمان ندارد تنهاست; کمترین دگرگونى در زندگانیش او را مى لرزاند. امّا مسلمان مؤمن تنها نیست، بلکه با توکّل بر خدا در مقابل حوادث، ثبات و شکیبایى نشان مى دهد. اگر یکى از عزیزانش را از دست بدهد آیه شریفه «اِنّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ» را قرائت مى کند و با این باور عملى هم تحمّل مصیبت بر او آسان مى شود و هم الطاف و رحمت خداوند را شامل حال خود مى کند. و اگر سرمایه اش را از کف دهد و در داد و ستد زندگى زیان کند خود را نمى بازد، همانگونه که اگر سود فراوانى عایدش گردد دچار غرور نمى شود، بلکه در هر حال نغمه زیباى این کلام الهى را زمزمه مى کند: «لِکَیْلا تَأسَوْا عَلى مَافَاتَکُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاکُمْ وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَال فَخُور» براى آنچه از دست داده اید، تأسّف نخورید و به آنچه به دست آورده اید دلبسته و شادمان نباشید و خداوند هیچ متکّبر و خودستایى را دوست ندارد.
اگر حوادث دیگرى برایش رخ دهد آنها را آزمون الهى و مایه کمال فردى و ثواب آخرت خویش مى داند و نه تنها به زمین و زمان ناسزا نمى گوید! بلکه خدا را شکر مى کند و ایمان و اتّکایش به خداوند محکمتر مى شود. اگر در زندگى بزرگان تأمّل کنیم و سیره آنان را مطالعه کنیم، مفهوم این آیات و توضیحات را به صورتى عملى شاهد خواهیم بود.
