از آیات و روایات استفاده مى شود که دعا نه تنها عبادت است، بلکه از برترین عبادتها به شمار رفته است.
به منظور روشن تر شدن اهمیّت دعا، به سه آیه از قرآن مجید و شش روایت از معصومان(علیهم السلام) اشاره مى شود:
1- خداوند متعال در آیه 60 سوره غافر (مؤمن) مى فرماید: «وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعونى اَسْتَجِبْ لَکُمْ اِنَّ الَّذینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتى سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ»; پروردگار شما گفته است: مرا بخوانید تا دعاى شما را بپذیرم! کسانى که از عبادت من تکبّر مىورزند به زودى با ذلّت وارد دوزخ مى شوند!
آیه شریفه، نخست به «دعا» تعبیر مى کند; سپس در ادامه تعبیر را عوض کرده، از آن به «عبادت» یاد مى کند.
چرا از «دعا» به «عبادت» تعبیر شده است؟
برخى گفته اند: براى اینکه عبادت به معناى مطلق دعاست و شاید تعبیر برخى از روایات: «اَلدُّعا مُخُّ الْعِبادَةِ; دعا روح و جان عبادت است» بدین
جهت بوده است.
2- خداوند متعال در آیه 77 (آخرین آیه) سوره فرقان مى فرماید: «قُلْ ما یَعْبَؤُ بِکُمْ رَبّى لَوْ لا دُعاؤکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزاماً»; بگو: «اگر دعاى شما نباشد، پروردگارم براى شما ارجى قائل نیست; شما [آیات خدا و پیامبران را] تکذیب کردید، و [این عمل ]دامان شما را خواهد گرفت و از شما جدا نخواهد شد».
این تعبیر - که خداوند بخاطر دعاهایتان به شما اعتنا مى کند و براى شما ارزش قایل است - در سایر عبادت ها; مانند حج، روزه، جهاد و... به کار نرفته است. و تنها درباره دعا ذکر شده است; یعنى على رغم گناهان فراوانى که انجام مى دهید و فسادهایى که مرتکب مى شوید، تنها چیزى که سبب ارج نهادن خداوند به شما مى شود، دعاهاى شماست; قدر و ارزش آن را بدانید.
3- خداوند متعال در آیه 186 سوره بقره، پس از بیان آیاتى درباره فضیلت و احکام ماه مبارک رمضان، مى فرماید: «وَ اِذا سَأَلَکَ عِبادى عَنّى فَاِنّى قَریبٌ اُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ اِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لى وَلْیُؤْمِنُوا بى لَعَلَّهُمْ یُرْشِدُونَ»; و هنگامى که بندگان من، از تو درباره من سئوال کنند، [بگو:] من نزدیکم; دعاى دعاکننده را، به هنگامى که مرا مى خواند، پاسخ مى گویم! پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند و به مقصد برسند.
بنابر آیه شریفه: «نَحْنُ اَقْرَبُ اِلَیْکُمْ مِنْ حَبْلِ الْوَرید»، خداوند، نزدیک ترین کس به انسان است و حتّى از رگ گردن یا رگ قلب نیز به انسان نزدیک تر است.
بى شک تعبیرى ظریف و زیباتر از این براى قرب و نزدیکى بین خالق و مخلوق، عابد و معبود و بنده و مولا وجود ندارد.بنابراین، با تفکّر در آیات سه گانه درمى یابیم که دعا از نظر اسلام چقدر مهم شمرده شده است; به گونه اى که هم عبادت است; و هم باعث اعتناى خدا به انسان; و هم وسیله تقرب بنده به مولاست.
